Strona:Jana Długosza Dziejów Polskich ksiąg dwanaście - Tom III.djvu/520

Ta strona została przepisana.
Wacława króla Rzymskiego i Czeskiego, dla nierządnego życia i gnusności, elektorowie oddalają od rządów, a sadzają w jego miejsce Ruperta Bawarczyka.

Elektorowie cesarstwa widząc, że państwo Rzymskie przez niedbałość rządów i płochość obyczajów Wacława króla Rzymskiego i Czeskiego coraz więcej sławę i znaczenie utraca, złożywszy w dzień Ś. Bartłomieja zjazd w Frankfurcie nad Menem, obrali królem Rzymskim Ruperta książęcia Bawaryi zwanego Klema. Ten zezwoliwszy na swój wybór nie dość rozważnie dopełniony (Wacław bowiem mógł tylko wyrokiem najwyższej władzy złożonym być z stolicy) począł się mienić i pisać królem Rzymskim. Pozbawiony rządów król Wacław, oddawszy się w domu gnusności, z dawnego nałogu kalał się opilstwem i obżarstwem, dzień i noc bezczynnie przepędzał w łożu, i w ten sposób wiódł żywot lichy i nikczemny.

Król Władysław zakłada w Krakowie kollegium większe w ulicy Ś. Anny dla filozofów (collegium Artistarum), a na Grodzkiej ulicy dla prawników (collegium Canonistarum).

Władysław król Polski, troskliwy o rozszerzenie wiary i religii chrześciańskiej, pomnożenie czci i chwały Bożej, i dobro obu narodów Polskiego i Litewskiego, w królewskiém mieście Krakowie, stolicy królestwa Polskiego, w Poniedziałek po święcie Ś. Jakóba Apostoła, założył i otwarł główną królestwa szkołę, o którą Jadwiga królowa Polska za życia wielkiemi prośbami, wielkiém zabiegała staraniem. Doktorów zaś i mistrzów wszystkich wydziałów, tudzież professorów tak Polaków jako też Czechów i Niemców, z Praskiej nauk wszechnicy przyzwawszy, tę nowo założoną szkołę powszechną opatrzył dochodami królewskiemi z żup solnych, tudzież wsi i innych wpływów. Nadał jej prócz tego wszystkie prelatury i prebendy należące do kollacyi i zwierzchniczej władzy królewskiej, zachowawszy sobie jedno tylko probostwo Ś. Floryana. Z kamienicy zaś Akersdorfa (Akerstorf) w ulicy Ś. Anny wybudował kollegium Filozofów (Artistarum) i Teologów, a z domu Sędziwoja z Szubina wojewody Poznańskiego w ulicy Grodzkiej kollegium Prawników (Canonistarum) i Lekarzy; które-to oba kolegia z pieniędzy na ten cel przez Jadwigę królową odkazanych założone zostały pracą i staraniem wykonawców jej ostatniej woli. Odtąd ta główna szkoła Krakowska, przez Władysława króla Polskiego i Jadwigę królową pierwotnie założona, a od papieża Jana XXIII, potém Marcina V potwierdzona, poczęła roz-