Strona:Jana Długosza Dziejów Polskich ksiąg dwanaście - Tom IV.djvu/52

Camencz) z Misnii. Dziewiąta biskupa i biskupstwa Chełmińskiego, czyli Riesenburga, mająca w polu białém miecz goły czerwony, z głownią od szabli także czerwoną, na krzyż złożony; dowodził nią Teodoryk v. Sonnenburg. Dziesiąta chorągiew biskupa i biskupstwa Warmińskiego czyli Heilsberska (Helszberg) na której w polu przez połowę czerwoném wyobrażony był Baranek Boży, biały, jedną nogą trzymający ponad sobą proporczyk mały, a z szyi sączący krew do stojącego przed nim kielicha; druga połowa pola była biała. Jedenasta chorągiew wielkiego komtura, mająca w polu czerwoném belkę białą szeroką; prowadził ją Konrad Lichtenstein, wielki komtur zakonu. Dwunasta chorągiew Chełmińska, której godło woda bieżąca, naprzemian biała i czerwona, z krzyżem czarnym i takimże szlakiem u góry: niósł ją Mikołaj zwany Niksz, chorąży Chełmiński, którego potém Henryk v. Plauen mistrz Krzyżacki, następca Ulryka v. Jungingen, jakoby winnego przeniewierstwa, ściąć kazał; dowódzcami zaś tej chorągwi byli Janusz Orzechowski i Konrad z Replowa, rycerze. Trzynasta podskarbiego zakonu, mająca za godło klucz biały w polu czerwoném; prowadził ją Morchein podskarbi Krzyżacki. Czternasta chorągiew komendorstwa i miasta Grudziądza, mająca głowę żubra czarną w polu białém za godło: dowódzcą jej był Wilhelm Helfenstein (Elphestein) komtur Grudziązki. Piętnasta komendorstwa i miasta Balgi, której znamię wilk czerwony w polu białém. Szesnasta komendorstwa i miasta Schönsee (Schonsze), mająca w polu białém dwie ryby czerwone w krąg zwinięte i dotykające się nawzajem głowami i ogonami: prowadził ją Niklosz Wylcz komtur Kowalewski (in Schonsze). Siedmnasta chorągiew miasta Królewca, której znamię lew biały w polu czerwoném, mający na głowie koronę żółtą, a nad nią krzyż czarny w polu białém: dowodził nią wicemarszałek czyli wicekomtur Królewiecki. Ośmnasta komtura Stargardu (de Antiquocastro), która miała w szachownicę cztery pola, białe i czarne: dowódzcą jej był Wilhelm Nippen, komtur Starogrodzki. Dziewiętnasta chorągiew komendorstwa i miasta Tucholi, mająca w herbie dwa pola, czerwone i białe, szlakami czarnemi przedzielone: prowadził ją Henryk komtur Tucholski; który do takiej wzbił się pychy i wyniosłości, że od chwili wyjścia na tę wyprawę, wszędy, gdziekolwiek się obrócił, kazał dwa miecze gołe nosić przed sobą. A gdy go niektórzy mężowie skromni i pobożni upominali, „aby tak hardo nie poczynał,“ zaklął się najświętszą przysięgą, „że nie pierwej włoży te miecze do pochew, aż kiedy je krwią Polską ubroczy.“ Dwudziesta chorągiew zamku i komendorstwa Nieszawskiego, mająca w pośrodku pole białe, a z oby dwóch stron po jedném polu czarném: prowadził ją Konrad Hatzfeld, komtur Nieszawski. Dwudziesta pierwsza zaciężnych żołnierzy Westfal-