Strona:Janusz Libicki - Granice opodatkowania.djvu/34

które musi ona jako dane wprowadzić do swego rachunku gospodarczego, nie posiadając możności dokonywania w nich jakichkolwiek zmian.
 W zakresie gospodarki prywatnej ceny, dostarczanych przez nią dóbr i usług, są również, z punktu widzenia jednostek gospodarujących, wielkościami danymi i narzuconymi im z góry, nie mają one bowiem możności celowego wpływania na ich wysokość. Ale za to, znając te z góry narzucone ceny i znając wielkość swego dochodu oraz swe potrzeby, jednostka gospodarująca może swobodnie decydować o ilościach tych dóbr i usług, jakie uważa za niezbędne dla zaspokojenia swych potrzeb. W tych zatem ramach jednostka gospodarująca jest w zupełności w stanie realizować zupełnie dowolny plan gospodarczy, oparty na podstawie dążenia do zmaksymalizowania rozporządzalnej sumy użyteczności całkowitych drogą wyrównywania użyteczności krańcowych.
 W zakresie gospodarki publicznej natomiast, mając narzucone z góry prócz cen jeszcze i ilości, jednostka gospodarująca zostaje całkowicie pozbawiona możliwości stosowania przy zaspakajaniu swych t. zw. potrzeb zbiorowych tych samych kryteriów racjonalnego gospodarowania, jakie stosuje przy zaspakajaniu swych t. zw. potrzeb indywidualnych.
 Gospodarowanie polega na dokonywaniu przez jednostkę gospodarującą swobodnego doboru celów gospodarczych i środków ich osiągnięcia. Ta właśnie możność dokonywania tego swobodnego wyboru między celami i między środkami jest najbardziej charakterystyczną cechą gospodarowania. Gdy jej brakuje, wówczas przestajemy mieć do czynienia z zjawiskiem gospodarowania. W zakresie zaspakajania potrzeb zbiorowych, jak była o tym mowa przed chwilą, mamy do czynienia z punktu widzenia każdej poszczególnej jednostki gospodarującej z faktem, że tego rodzaju wielkości, jak ilości i jakości dóbr i usług, dostarczane przez gospodarkę publiczną oraz ich ceny (czyli wysokość świadczeń na rzecz gospodarki publicznej) są wielkościami, narzuconymi z góry każdemu poszczególnemu gospodarstwu prywatnemu. W zakresie zaspakajania potrzeb zbiorowych jednostki gospodarujące pozbawione są zatem jakiejkolwiek możności powzięcia swobodnej decyzji zarówno co do doboru celów, jak i co do doboru środ-