Użycie tu wyrażenia „koniecznych”, jest również fałszywe i dla Polski niekorzystne, bo ją ograniczające. Wyrażenia „nécessaire”, „necessary”, znaczą: „potrzebne” i to wyrażenie jest ogólniejsze, a więc i szersze od wyrażenia konieczne. Wiele rzeczy może być potrzebnych, z których nie wszystkie będą konieczne.
Wreszcie użycie wyrażenia: „Wwozu i wywozu z Polski”, jest tu zupełnie nieodpowiednie, jaki niejasne i zmieniające prawdziwy sens tekstu rzeczonego artykułu. To wyrażenie znaczyć może: wwozu i wywozu z Polski do Gdańska, a to wcale nie odpowiada myśli wyrażonej w rzeczonym artykule traktatu.
Jeżeli, więc, Konwencja, w tym artykule przewidziana została w duchu tego urzędowego tłomaczenia zredagowana, to nic dziwnego, że Polska z portu gdańskiego korzystać nie może, ale napotyka w używaniu tego portu na same trudności. Czyjaż w tem wina, jeśli nie tych, którzy, przełożeni nad strażą interesów kraju, najkorzystniejszy dla Polski artykuł traktatu wersalskiego, w urzędowym tekście polskim, przeciwko Polsce tłomaczyli, nie rozumiejąc ani ducha, ani brzmienia jego tekstu oryginalnego.
Przy ocenie tego traktatu w stosunku do Polski, trzeba rozróżnić trzy główne kwestje: terytorjalną, długów po-austrjackich i dóbr państwa w byłym zaborze austriackim.
I. Kwestia terytorjalna. – Artykuł 91 traktatu w Saint-Germain określa się tę kwestję w sposób następujący:
„Austrja zrzeka się, o ile to ją dotyczy, na korzyść głównych mocarstw sprzymierzonych i stowarzyszonych, wszystkich praw i tytułów do ziem, które należały poprzednio do dawnej monarchji austro-wegierskiej i które, będąc polozone poza nowemi granicami Austrji takiemi, jakie są opisane
