Strona:Jerzy Andrzejewski - Miazga cz. 3.djvu/26

organu PPS-Lewicy, współpracował również z wieloma innymi pismami związanymi z PPS-Lewicą, m.in. z Myślą Socjalistyczną, Nowym Życiem i Kuźnią. Jako wybitny publicysta i ideolog Partii odegrał dużą rolę w opracowywaniu zasad programowych, wyznaczających strategię oraz taktykę Partii. Ostro zwalczał wszelkie przejawy nacjonalizmu i antysemityzmu. Od 1912 na emigracji, w Wiedniu, potem w Szwajcarii, gdzie wraz z Henrykiem Wałeckim współpracował z lewicą socjalistyczną. Współredaktor pisma Volksrecht. Uczestnik międzynarodowych konferencji socjalistycznych w Zimmerwaldzie /1915/ i Kientalu /1916/. W latach 1916—1917 więziony przez Niemców wraz z czołowym działaczem SDKPiL, Adolfem Warskim, w Zelle, następnie w Havelbergu. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku wrócił do kraju. Należał do grona organizatorów Komunistycznej Partii Polski, powstałej z połączenia PPS-Lewicy i SDKPiL, odegrał czołową rolę w przygotowaniu Zjazdu Zjednoczeniowego /grudzień 1918/, na którym wybrano go do Komitetu Centralnego i sekretariatu KC. W 1918—1919 brał z ramienia KC KPP udział w organizowaniu rad delegatów robotniczych. Uwięziony w 1920 zbiegł i udał się na emigrację. Wraz z Marią Koszutską i Adolfem Warskim wchodził w skład zagranicznego kierownictwa KPP. Uczestniczył w działalności Międzynarodówki Komunistycznej. Przebywał w Gdańsku i w Berlinie, następnie w ZSRR, skąd nielegalnie przyjeżdżał do Polski. Z ramienia kierownictwa KPP przygotowywał z Marią Kostrzewa tzw. "tezy agrarne" na III konferencję partyjną w 1922. Brał udział w założeniu teoretycznego organu KPP Nowego Przeglądu. Był przedstawicielem KC KPP przy Komitecie Wykonawczym Międzynarodówki.
 Jan Nagórski, działając w tym okresie w kraju pod pseudonimem "Marecki", był autorem wielu podstawowych dokumentów partyjnych. Należał do głównych organizatorów i referentów II Zjazdu KPP /1923/, który miał przełomowe znaczenie dla przezwyciężenia tzw. sekciarstwa i kształtowania się nowej linii politycznej Partii. Tezy agrarne opracowane przez Marię Koszutską i Jana Nagórskiego orientowały Partię na sojusz z chłopstwem i wysuwały hasło podziału ziemi obszarniczej zamiast głoszonej poprzednio nacjonalizacji. Teży te zostały przyjęte jako uchwała II Zjazdu, na którym wybrano Nagórskiego do zagranicznego Biura Politycznego. W 1924, w związku z krytyką polityki Biura ze strony Międzynarodówki na mocy decyzji Komisji Polskiej powołanej przez V Kongres Międzynarodówki pod przewodnictwem Stalina, Nagórski wraz z innymi czołowymi przywódcami KPP, jak Koszutska, Wałecki i Warski, którzy odegrali czołową rolę na II Zjeździe, został odsunięty od kierowniczej pracy partyjnej i skierowany do pracy w Międzynarodówce Chłopskiej. Do Biura Politycznego oraz KC wszedł po przewrocie majowym w 1926. W dyskusji wewnątrzpartyjnej, toczącej się wokół stosunku Partii do przewrotu, był reprezentantem tzw. większości, opowiadającej się za jednolitym frontem z ugrupowaniami socjalistycznymi. W 1928 uczestniczył w VI Kongresie Międzynarodówki. W czerwcu 1929 na VI Plenum KC KPP, w rezultacie uzyskania przez grupę "mniejszości" oparcia w Międzynarodówce wyłoniono nowe kierownictwo z Julianem Leszczyńskim-Leńskim, jako sekretarzem generalnym. Działacze "większości", m.in. Jan Nagórski, zostali usunięci z instancji centralnych i pozbawieni możliwości aktywnej działalności w KPP.
 W 1930, wraz z poznaną niedawno Julią Singer, Nagórski wyjechał do ZSRR, gdzie pracował w Instytucie Marksa-Engelsa-Lenina. Aresztowany w czerwcu 1936 na postawie fałszywych oskar-