Strona:Jerzy Bandrowski - Przez jasne wrota.djvu/261

— 255 —

 — Tak, tylko w Czechach — i w Wiedniu! — przyznałem.
 — Jak to w Wiedniu? — spytał zdumiony.
 — Poprostu — w Wiedniu. Na dworcu południowym trzymano nas przeszło dwie godziny...
 — Ja, ja, Sie haben Recht! — przypomniał sobie Wiedeńczyk.
 Historja skończyła się pobieżną rewizją dokumentów. Rzeczy wcale nie rewidowano.
 Byłem w Lundenburgu — wszystkie niemieckie napisy zniknęły bez śladu. Miasto jest zupełnie czeskie i wszyscy mówią po czesku. Widziałem oddział wojska wracający z ćwiczeń. Śpiewali te same pieśni, co ich bracia na Syberji.
 Znając stosunki w armji czeskiej na Syberji, wypytywałem o nie żołnierzy brygady słowackiej. Na Syberji nie było żadnych tytułów, oficerowie i żołnierze mówili sobie „ty”, tytułując się „bracie”. Zwyczaju tego przestrzegał nawet zmarły czeskosłowacki minister wojny, jenerał Sztefanik. Zapytałem, czy zwyczaj ten utrzymał się w wojsku w Czechach.
 — U nas tego niema — odpowiedział mi żołnierz brygady słowackiej. — Niema braterstwa. Oficerowie sobie go nie życzą.
 Napomknąłem o tem, jak to źle, że Czesi biją się z Polakami. Żołnierz wybuchnął:
 — A co Polacy nam robią? Węgla Węgrom dostarczają! I żywności! Ładne braterstwo — ono to dziwnie z tem braterstwem wygląda!
 — A skąd wiesz, że Polacy węgla Madjarom dostarczają?
 — My to wiemy! My wszystko dobrze wiemy. Gazety pisały!