108,260 — 172,200 — 274,700 i 480,130 lieues; lecz te odległości liczone są od środka planety, a potrącając długość promienia wynoszącą 17,000 do 18,000 lieues, zobaczymy, że pierwszy satelita mniej jest oddalony od powierzchni Jowisza aniżeli księżyc od powierzchni ziemi. Z ośmiu księżyców Saturna, cztery również są daleko bliższe; Djana ma 84,600 lieues; Thetys 62,966 lieues, Encelada 48,191 lieues, a nareszcie Mimas ma średniej odległości tylko 34,500 lieues. Z ośmiu satelitów Uranusa, pierwszy Ariel jest tylko o 51,520 lieues od swej planety oddalonym.
Na powierzchni przeto tych trzech gwiazd, przedsięwzięcie takie jak prezesa Barbicane’a dalekoby mniejsze nastręczało trudności. Jeśli więc ich mieszkańcy probowali czegoś podobnego, to być bardzo może, iż poznali układ tej połowy tarczy, którą satelita wiecznie kryje przed ich wzrokiem[1]. Lecz jeśli nigdy nie opuszczali swej planety, to nie więcej też wiedzą od ziemskich astronomów.
Kula tymczasem opisywała w cieniu tę drogę nieobliczoną, której sprawdzić i wykazać nie ma sposobu. Czy
- ↑ Herschell rzeczywiście przekonał się, że u satelitów ruch obrotowy wokoło osi jest zawsze równy ruchowi postępowemu wokoło planety, a zatem zawsze jej tylko jednę swą ukazuje stronę. Tylko świat Uranusa różni się w tym względzie; ruchy jego księżyców odbywają się w kierunku prawie prostopadłym do płaszczyzny orbity, a kierunek jego ruchów jest wsteczny, to jest, że jego satelici poruszają się wprost przeciwnie jak u innych gwiazd świata słonecznego.
