Strona:Juliusz Verne-Przygody trzech Rossyan i trzech Anglików w Południowej Afryce.djvu/065

 — Ścisłość zależy od tego — odezwał się Strux — ażeby wziąć także w rachubę połowę grubości nici, pion dźwigającéj.
 — Ależ ma się rozumieć — odparł Everest.
 Oznaczono więc w mowie będący punkt z jaknajwiększą ścisłością i miano zacząć dalszą robotę, ale ułożenie sztabek metalowych jedna za drugą w kierunku linii prostéj nie było jeszcze dostatecznym do ścisłego obliczenia; należało nadto wziąć w rachubę położenie ich względem poziomu.
 — Mniemam — zauważył znowu Everest — iż nie możemy wymagać, ażeby sztabki metalowe układane były w położeniu zupełnie poziomém.
 — Któżby się o to kusił — odpowiedział Strux — dostatecznem będzie oznaczyć ich położenie względem poziomu, a tego dokażemy zapomocą libelki; tym sposobem oznaczymy kąt nachylenia, który nam da porównanie długości mierzonéj z długością rzeczywistą.
 Ponieważ obydwie powagi naukowe zgodziły się na jedno, przystąpiono więc do pomierzenia kąta nachylenia. Libelka na ten cel wymyślona, miała kształt dyoptry ruchoméj, obracającéj się około osi umieszczonéj na wierzchołku węgielnicy. Podziałka, znajdująca się na niéj, wskazywała różnicę przez porównanie linii nieruchoméj (mającéj na sobie łuk dziesięciostopniowy z pięciominutowemi odstępami) z linią ruchomą dyoptry.
 Libelkę ustawiono na sztabce platynowéj i obliczono kąt nachylenia. W chwili gdy Polander zabierał się do obliczenia cyfr ztąd wynikłych, Strux zażądał, ażeby libelkę ustawić odwrotnie, gdyż tym sposobem da się skontrolować piérwsze obliczenie. Uwagę Struxa przyjęto bardzo dobrze i odtąd stosowano się prawie zawsze do jego rad doświadczonych.
 Dotąd więc dokonano dwóch prac ważnych: wytknięcia kierunku linii, podstawę piérwszego trójkąta tworzyć mającéj i zmierzono kąt nachylenia jéj względem poziomu. Cyfry otrzymane z tych dwóch czynności Polander wpisał do dwóch odrębnych regestrów, a prawdziwość tych cyfr stwierdzili podpisami swemi na marginesie regestrów wszyscy członkowie komisyi.