Strona:Juliusz Verne-Przygody trzech Rossyan i trzech Anglików w Południowej Afryce.djvu/226

Długość zmierzonéj obecnie podstawy wynosi 5,065′25m.
Długość téjże podstawy z obliczenia według pierwszéj i całéj sieci trójkątów 5,065′11m
Różnica pomiędzy obliczeniem i pomiarem 0′14m

a zatém tylko cztérnaście setnych sążnia, to jest dwudziestu cali na kilku milach angielskich, a jednakże jedna podstawa od drugiéj odległą była na sześćset mil angielskich.
 Gdy wykonywano pomiar południka francuzkiego pomiędzy Dunkierką a Perpignanem, różnica pomiędzy podstawą w Melun a w Perpignanie wynosiła 11 cali. Zgodność więc otrzymanych cyfr przez komisyą afrykańską była również dokładną, a trzeba zauważyć, że się odbywała w bardzo trudnych warunkach, w pustyniach afrykańskich, pośród niebezpieczeństw wszelkiego rodzaju, co téż témbardziéj wartość jéj podnosiło.
 Potrójny okrzyk zabrzmiał na cześć tego pomiaru, jednego z najdokładniejszych w dziejach nauki.
 Jakaż więc była wartość południka w téj części kuli ziemskiéj?
 Według obliczenia ściśle matematycznego, Mikołaj Polander oznajmił, że stopień południka zmierzonego przez połączonych uczonych, wynosił 57,037 toazów (toise), czyli sążni francuzkich.
 W roku 1752, uczony Francuz Lacaille wykonał pomiar na Przylądku Dobréj Nadziei i obliczył, że długość jednego stopnia południka wynosi w téj części kuli ziemskiéj 57,036 sążni francuzkich, a więc pomimo przeszło stu lat ubiegłych między jednym a drugim pomiarem, różnica wynosiła zaledwie jeden sążeń, a wypadki otrzymane przez dwa pomiary były do siebie bardzo zbliżone.
 Co do oznaczenia wartości metra, postanowiono wstrzymać się do nowego pomiaru, jaki zamierzano zrobić w przyszłości na półkuli północnéj. Wartość metra powinna równać się jednéj dziesięcio-milionowéj części ćwierci południka ziemskiego. Według obliczeń poprzednich, spłaszczenie ziemi przy biegunach wynosi jednę 299 średnicy równikowéj, czyli że oś zenitu krótszą jest o jednę dwieście dziewięćdziesiątą część od osi równikowéj, że