Liczba ludzi starych wzrasta. Na początku XXI wieku proces starzenia się społeczeństwa może być traktowany zarówno jako zagrożenie, jak i wyzwanie. Z jednej strony obawiamy się osamotnienia, zniedołężnienia i ubóstwa, z drugiej – marzymy o odpoczynku w towarzystwie, zachowaniu kondycji i korzystaniu z nagromadzonego bogactwa. Od 2010 roku społeczeństwo polskie starzeje się coraz szybciej, a zatem coraz częściej będzie stawać przed dylematem, który z tych wariantów jest mu bliższy. W niniejszej publikacji przyjęto założenie, że możliwość dłuższego cieszenia się życiem to osiągnięcie, które nie zwalnia nas z obowiązków, lecz wprost przeciwnie – wymaga od nas większej odpowiedzialności za życie swoje i innych. Bez tego nie zdołamy podjąć działań prewencyjnych mających na celu zapobieganie poważnym problemom gospodarczym, społecznym, politycznym i kulturowym. Życie w okresie starości nie dotyczy tylko tych, którzy już są starzy, ale też tych, którzy nimi będą.
Ludzie starzy w tym opracowaniu są postrzegani jako kategoria społeczna, czyli zbiór osób podobnych do siebie pod względem społecznie istotnych cech (takich jak wiek, posiadane role społeczne i świadomość korzystania ze świadczeń społecznych), którzy są świadomi tego podobieństwa i swojej odrębności od innych. Przyjmuje się ponadto, iż osoby takie przekroczyły 60. rok życia. Zakłada się też, że w zasobach ludzkich skumulowany jest kapitał ludzki, społeczny i kulturowy. Kapitał społeczny jest tu ujmowany szeroko jako potencjał współdziałania osadzony w powiązaniach międzyludzkich i normach społecznych, który może przynosić korzyści osobom, grupom i społeczeństwom.
Skala problemów związanych ze wzrostem ilościowego udziału ludzi starych w populacji kraju i miasta zdaje się stale narastać. Wystarczy wspomnieć chociażby o trudnościach z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych, upowszechnianiem się aktów dyskryminacji ze względu na wiek, znikomej edukacji ustawicznej i edukacji do starości, traktowaniem ludzi starych jako licznego elektoratu i biernych klientów opieki społecznej, jak też o ograniczonym dostępie osób w podeszłym wieku do cyfrowych technologii informatycznych i telekomunikacyjnych oraz ich niewielkim uczestnictwie w życiu społecznym. Faktem jest też, iż w Polsce występuje najniższy spośród wszystkich krajów Unii Europejskiej wiek osób wychodzących z rynku pracy – Polacy powszechnie kończą pracę zawodową przed przekroczeniem wieku emerytalnego. Do tego przypuszcza się, że starzenie się społeczeństw europejskich pociągnie za sobą napływ emigrantów z młodszych regionów świata, jak Azja i Afryka, przy czym różnice kulturowe staną się źródłem konfliktów społecznych. Dalszy rozwój społeczno-gospodarczy wymaga zatem poszuki-
Strona:Kapitał społeczny ludzi starych.pdf/9
Ta strona została przepisana.
Kapitał społeczny ludzi starych | 9
WSTĘP
