I z tej więc strony widziany przykład jazdy konnej wskazuje, iż potrzeba było pewnej dojrzałości warunków, zanim można było odważyć się na jazdę.
Kto zaryzykuje „bolszewicki eksperyment“ i dosiędzie konia, nie mając odpowiednich warunków, bez znajomości natury końskiej, nie nabywszy przygotowania częstemi ćwiczeniami ciała, bez siodła, strzemion i uzdy, jedynie ufając zapewnieniom Trockiego, że wystarczy wyskoczyć na grzbiet bestji, a reszty nauczy już doświadczenie, tego pierwszem doświadczeniem będzie, że znajdzie się w rowie, jeśli nie z połamanemi kośćmi, to przynajmniej pogruchotany i roztrzęsiony.
Naród rosyjski i ci proletarjusze całego świata, którzy przyznają się do komunizmu, cieszą się już dziś temi przyjemnemi następstwami owej bolszewickiej metody jak najszybszego dopinania celu.
Ale Trocki nie jest jeszcze pobity. Pyta on, w jaki sposób proletarjat może dojść do potrzebnej dojrzałości, zanim ujmie władzę.
- „Burżuazja nie urządza dla proletarjatu uniwersyteckich kursów państwowej administracji i nie pozwala mu czynić prób rządzenia“.
Trocki widocznie nie zna innych środków kształcenia się i rozwijania proletarjatu: Zapomniał całkiem, że najznakomitszym takim uniwersytetem jest walka z burżuazją i dziesiątki lat trwająca walka klasowa. W walce tej proletarjat tworzy sobie olbrzymie organizacje z doniosłemi zadaniami administracyjnemi. Walka tą zmusza go do stworzenia sobie prasy; skierowuje jego uwagę na badanie ustroju społecznego i daje mu mnożące się wciąż doświadczenia i wciąż rosnący wpływ na państwo i gminy.
Oto są metody, które proletarjat uczą siedzenia w siodle. Już w r. 1850, gdy Marks hołdował jeszcze ideom blankistowskim, a walkę klasową widział przedewszystkiem w formie wojny domowej, mówił on do swych przeciwników w Związku komunistów.
- „Podczas gdy my mówimy robotnikom: musicie jeszcze przejść 15, 20, 50 lat wojny domowej i walk domowych, nie tylko celem zmiany stosunków, lecz by zmienić się samym i dojrzeć do władzy politycznej, to wy powiadacie: Nie, bezwłocznie musimy objąć władzę, inaczej wypada nam spać się położyć“.
