Strona:Karol Kautski - Od demokracji do niewolnictwa państwowego.djvu/54

nieograniczony, który stał się instytucją stałą, nazywa się despotyzmem.
 W starożytnym Rzymie, skąd pochodzi ta instytucja i jej nazwa, dyktator mógł urząd swój pełnić nie dłużej, niż sześć miesięcy. Bolszewicy zapowiadali również, że dyktatura ich będzie przejściowa, że skończy się w chwili, gdy socjalizm będzie przeprowadzony i zabezpieczony.
 Niestety oświadczyli sami, że to może potrwać me sześć miesięcy, lecz całą generację ludzką. Tak określili sami jeszcze w okresie najbujniejszego rozkwitu swych iluzji, czas trwania dyktatury.
 Ale od owego czasu przekonał się już Lenin, że rzecz nie pójdzie w tem tempie, jak to sobie wyobrażał i że wobec położenia Rosji potrzebne tam jest na czas najkrótszy wskrzeszenie pewnego rodzaju kapitalizmu.
 Tem samem przeprowadzenie socjalizmu odłożone zostało do nieokreślonej przyszłości. Jeśli tedy dyktatura nierozłącznie związana jest ze stadjum przejściowem, do ustroju socjalistycznego, to trwanie jej może być bez końca, a jej charakter diablo podobny jest do całkiem zwykłego despotyzmu.
 Despotyzm stanowi punkt szczytowy w walce władzy państwowej z pierwotną demokracją. Kapitalistyczny przemysł i jego komunikacja wraz z następstwem ich, to jest wzrastającym i potężniejącym proletariatem, oraz rozwojem inteligencji mas, niepowstrzymanie podkopuje rządy despotyczne. – Tylko w najzacofańszych krajach mogą się dziś jeszcze utrzymać. Przysłowiowy orjentalny despotyzm zachwiał się ogromnie.
 Niepowstrzymanie kroczy demokracja naprzód; zdobywa i pomnaża jedną wolność za drugą. Jednem z jej najważniejszych zadań jest zabezpieczenie mniejszości i jednostki przed pogwałceniem ich praw ze strony organów władzy państwowej.
 Procesu tego Trocki w ślepocie swojej wcale nie dostrzega. W jego pojęciu istnieje tylko albo bezwzględna niewola, albo bezwzględna wolność we wszystkich dziedzinach. Nie ma on, zdaje się, pojęcia o tem, że proletariat mógłby jeszcze przed przeprowadzeniem socjalizmu stawić pewien opór wszelkim panom i wyzyskiwaczom; ograniczyć ich samowolę a nawet ich wychować.