Źródłem przezwisk jest, zdaniem moim, wiek dziecięcy, lata szkolne. Najskłonniejsze do obrzucania się wzajemnie przezwiskami są swawolne dzieci szkolne, najwięcej przezwisk powstaje w szkole i w igraszkach pozaszkolnych. Gdzie niema szkoły, tam zastępuje ją pastwisko. Nie umiejące czytać i pisać pastuchy to samo potrafią.
Podziwiać trzeba spryt, dowcip, zdolność dzieci do tworzenia wyrazów, charakteryzujących dosadnie usposobienie, charakter, ułomność, śmieszną stronę, wadę fizyczną obdarzonej przezwiskiem osoby. W tych przezwiskach i wierszach zjadliwych, jakie dzieci na siebie tworzą, tkwi też początek wiejskiej satyry, o której w osobnym pomówię artykule.
Jak sobie wzajemnie, tak nie podarują dzieci i starszym; wielu przezwisk starszych osób, w niniejszym zbiorze podanych, są autorami dzieci. Ponieważ te przezwiska nie uzyskały jeszcze zupełnego prawa obywatelstwa i tylko przeważnie kursują pomiędzy dziećmi, oznaczyłem je głoskami „dz.“ w nawiasie.
Wogóle przezwiska ludowe, podobnie jak nazwy miejscowości[1], jednosłownym lapidarnym określeniem zastępują dokładne opisy rozmaitych szczegółów — są to różnobarwne językowe kryształy, których budowę podziwiać trzeba. A mnogość i powszechność tych przezwisk świadczy o pomysłowości i darze krytycznym ludu polskiego.
1. Bartoszek Józek, lat 12, syn gospodarza z Gorzyc (pow. Tarnobrzeski), u. sz. T.
- ↑ Porówn. dr. Karol Mátyás Ludowe nazwy miejscowe w pow. Brzeskim w Galicji (Lud, zesz. IV i V. Lwów, 1895).
- ↑ Podaję tu przezwiska dzieci, uczęszczających do szkoły ludowej w Tarnobrzegu i w Miechocinie, oraz tych, które przed kilku laty opuściły szkołę, jednak nie zerwały jeszcze łączności ze szkolnemi dziećmi. Między podanemi dziećmi szkolnemi znajdzie się kilku uczniów szkoły Tarnobrzeskiej, pochodzących ze wsi okolicznych. (Skrócenia: U. sz. T. = uczeń szkoły Tarnobrzeskiej; U. sz. M. = uczeń szkoły Miechocińskiej).
