Strona:Karol Marx-Walki klasowe we Francji 1848-1850 r.djvu/011

źródło błędów było jeszcze o wiele bardziej nieuniknione. W okresie rewolucyjnym r. 1848—49 było wprost niepodobna śledzić odbywające się jednocześnie zmiany ekonomiczne, lub choćby wyrobić sobie na nie pogląd. Tak samo było w ciągu pierwszych miesięcy wygnania londyńskiego w jesieni i zimie 1849—50 r. A w tym czasie właśnie Marks rozpoczął swą pracę. I pomimo tak niepomyślnych warunków Marks, dzięki swej dokładnej znajomości stanu ekonomicznego Francji przed rewolucją lutową i historji politycznej tego kraju od czasu rewolucji, umiał dać taki obraz wypadków, który w niedościgły nawet później sposób wyprowadził na jaw wewnętrzny ich związek i który w następstwie świetnie wytrzymał dwukrotną rewizję, podjętą przez samego Marksa.
 Pierwsza rewizja odbyła się dzięki temu, że od wiosny r. 1850 Marks znowu zyskał wolny czas do studjów ekonomicznych i przedewszystkim zajął się zbadaniem historji ekonomicznej ostatniego dziesięciolecia. Zbadane fakty wykazały zupełnie jasno to samo, co Marks już pierwej nawpół aprjorystycznie wywnioskował z niekompletnego materjału: że wszechświatowy kryzys handlowy r. 1847 był właściwą przyczyną rewolucji lutowej i marcowej, i że rozkwit przemysłowy, który zaczął występować od połowy 1848 r. a w r. 1849 i 1850 doszedł do szczytu, stał się właśnie życiodajną potęgą powrotnej fali reakcji europejskiej. Był to fakt rozstrzygający. W pierwszych trzech artykułach (zamieszczonych w styczniowym, lutowym i marcowym zeszytach „Nowej Gazety