Strona:Karol Marx-Walki klasowe we Francji 1848-1850 r.djvu/027

tego przeważającą formą walki jest bierny opór; tu i owdzie, lecz tylko w wyjątkowych wypadkach można przejść do akcji zaczepnej, do pojedynczych natarć i ataków flankowych, lecz zazwyczaj akcja ta ogranicza się do obsadzania placówek, porzucanych przez cofające się wojsko. Przytym jednak wojska mają po swojej stronie działa, oraz dobrze zaopatrzonych i wyćwiczonych saperów, czego powstańcy prawie nigdy nie mają. Nic więc dziwnego, że nawet najbardziej bohaterskie walki barykadowe — w czerwcu 1848 r. w Paryżu, w październiku 1848 r. w Wiedniu, w maju 1849 r. w Dreźnie — kończyły się porażką powstańców, o ile atakujący dowódcy, niekrępowani przez względy polityczne, działali według zasad czysto wojskowych i mogli polegać na swych żołnierzach.
 Liczne zwycięstwa powstańców do r. 1848 tłumaczyć można rozmaitemi przyczynami. W lipcu 1830 i lutym 1848 r. w Paryżu, jak również w większości hiszpańskich walk ulicznych, pomiędzy powstańcami a wojskiem stała milicja obywatelska, która albo wprost przechodziła na stronę powstania, albo przez swe chwiejne, niezdecydowane zachowanie się wprowadzała również wahanie do szeregów wojsk, a nadto dawała powstaniu broń. Tam, gdzie ta milicja obywatelska z góry była usposobiona wrogo dla powstania, jak w czerwcu 1848 r. w Paryżu, powstanie się też nie udawało. W Berlinie 1848 r. lud zwyciężył poczęści dzięki znacznemu napływowi nowych sił w czasie nocy i rankiem 19 marca, poczęści wskutek wyczerpania i wygłodzenia wojsk, poczęści wre-