Strona:Karol Marx-Walki klasowe we Francji 1848-1850 r.djvu/035

absolutyzmu, regis voluntas suprema lex! A więc tylko odwagi, panowie, tu niedość się zamierzyć, trzeba i uderzyć!
 Lecz nie zapominajcie, że państwo niemieckie, podobnie jak drobne państewka i wogóle wszystkie nowoczesne państwa, jest produktem umowy, przedewszystkim pomiędzy panującemi, a potym pomiędzy każdym panującym a jego narodem. Jeżeli jedna strona łamie umowę, to umowa upada i druga strona jest wolna od wszelkich zobowiązań.
 Dziś jest prawie w sam raz 1600 lat od czasu, jak w państwie rzymskim działała również niebezpieczna partja przewrotowa. Podkopywała ona religję i wszelkie podstawy państwa; zaprzeczała temu, że wola cesarska jest najwyższym prawem, nie uznawała ojczyzny ani narodowości, rozszerzała się na wszystkie kraje państwa od Galji do Azji i dalej poza granice państwa. Długo działała w podziemiach i wichrzyła w ukryciu; lecz już od dłuższego czasu uczuła się dość silną, aby wystąpić otwarcie. Owa partja przewrotowa, znana pod nazwą chrześcijan, była równie silnie reprezentowana w wojsku; całe legjony były chrześcijańskie. Gdy wysyłano ich na asystę przy uroczystych obchodach pogańskich, żołnierze-przewrotowcy posuwali swe zuchwalstwo do tego stopnia, że na znak protestu zatykali na swych szyszakach szczególne oznaki — krzyże. Daremnie dowódcy stosowali zwykłe kary koszarowe. Cesarz Dyoklecjan nie mógł dłużej znosić, aby w wojsku jego podkopywano porządek, posłuszeństwo i karność. Postanowił działać energicznie, dopóki czas