Strona:Karol Marx-Walki klasowe we Francji 1848-1850 r.djvu/044

 Wreszcie wybuch ogólnego niezadowolenia został przyśpieszony, a niezadowolenie przeszło w powstanie pod wpływem dwuch wszechświatowych wydarzeń ekonomicznych.
 Zaraza na kartofle i nieurodzaje r. 1845, 1846 podniosły ogólne wrzenie ludowe. Drożyzna 1847 r. wywołała we Francji, jak i na reszcie lądu, krwawe starcia. Obok bezwstydnych orgji arystokracji finansowej — walka ludu o pierwsze potrzeby życiowe! W Buzancais stracono uczestników buntów głodowych, a w Paryżu rodzina królewska wydarła z rąk sądu przesyconych szalbierzy.
 Drugim wielkim wypadkiem ekonomicznym, który przyśpieszył wybuch rewolucji, był ogólny kryzys handlowy i przemysłowy w Anglji. Już na jesieni 1845 r. zwiastowany przez masowy krach spekulantów na akcje kolejowe; w ciągu 1846 r. wstrzymywany przez cały szereg przypadkowych zjawisk, jak np. szybkie zniesienie ceł zbożowych, wybuchł wreszcie na jesieni 1847 r. w formie bankructw wielkich londyńskich kupców kolonjalnych, po których niezwłocznie nastąpiły krachy banków krajowych i zamykanie fabryk w angielskich okręgach przemysłowych. Jeszcze nie wszystkie następstwa tego kryzysu odbiły się na lądzie, gdy wybuchła rewolucja lutowa.
 Epidemja ekonomiczna, która wyniszczyła handel i przemysł, uczyniła jeszcze nieznośniejszym samowładztwo arystokracji finansowej. W całej Francji opozycyjna burżuazja urządzała bankiety agitacyjne na rzecz reformy wyborczej, która miała jej zapewnić większość w izbach i zwalić ministerjum giełdy.