Strona:Karol Marx-Walki klasowe we Francji 1848-1850 r.djvu/105

jakiego jej napędziło ministerjum 29 stycznia. Góra wykazała swój brak energji rewolucyjnej i politycznego rozumu, dając się użyć partji „Nationalu“ w charakterze przedniej straży w tej wielkiej komedji intryg. Partja „Nationalu“ uczyniła ostatnią próbę utrzymania w republice ukonstytuowanej owego monopolu władzy, który posiadała w okresie powstawania burżuazyjnej republiki. Partja ta została pobita.
 Jeżeli w kryzysie styczniowym szło o istnienie Konstytuanty, to w kryzysie 21 marca — o istnienie konstytucji; tam szło o skład osobisty partji „Nationalu“, tu — o jej ideał. Zbyteczna rozwodzić się, że uczciwi republikanie taniej sprzedali wzniosłe uczucia swej ideologji, niż ziemskie rozkosze władzy państwowej.
 21 marca na porządku dziennym Zgromadzenia narodowego stał projekt prawa Fauchera przeciw wolności związków: zamknięcie klubów. Artykuł 8 konstytucji zapewnia wszystkim francuzom prawo stowarzyszania się. Zakaz więc klubów był zupełnie niedwuznacznym złamaniem konstytucji i sama Konstytuanta miała kanonizować profanację swych świętości. Lecz kluby były zbornemi punktami, mieszkaniami konspiracyjnemi rewolucyjnego proletarjatu. Zgromadzenie narodowe samo już zabroniło koalicji robotników przeciw swym kapitalistom. A czym były kluby, jeżeli nie koalicją całej klasy robotniczej przeciw całej burżuazji, tworzeniem państwa robotniczego przeciwko państwu burżuazyjnemu? Czyż nie były one wszystkie konstytuantami proletarjatu i oddziałami armji bojowej powstania? Wszak konstytucja chciała