Strona:Karol Marx-Walki klasowe we Francji 1848-1850 r.djvu/136

Haynau. A chaque capacité selon ses oeuvres! (Każdej zdolności według zasług).
 Tymczasem Ludwik Bonaparte korzystał z ferji Zgromadzenia narodowego i robił objazdy książęce po prowincji; najgorętsi legitymiści szli na pielgrzymki do Ems, do wnuka św. Ludwika; masa zaś reprezentantów ludowych z partji porządku intrygowała w radach departamentalnych, które właśnie się zebrały. Szło o to, aby one wypowiedziały to, czego nie śmiała jeszcze wypowiedzieć większość Zgromadzenia narodowego, aby postawiły nagły wniosek rewizji konstytucji. Według brzmienia konstytucji rewizja mogła nastąpić dopiero w 1852 r. i dokonać jej mogło tylko specjalnie w tym celu zwołane Zgromadzenie narodowe. Lecz gdyby większość rad departamentalnych wypowiedziała się za natychmiastową rewizją — czyż wówczas Zgromadzenie narodowe wobec głosu Francji nie musiałoby zrobić ofiary z dziewictwa konstytucji? Zgromadzenie narodowe pokładało w tych zgromadzeniach prowincjonalnych te same nadzieje, które mniszki w wolterowskiej Henrjadzie pokładały w pandurach. Lecz z małemi wyjątkami Putyfary Zgromadzenia narodowego wszędzie na prowincji natrafiały na nieugiętych Józefów. Ogromna większość nie chciała rozumieć uporczywych aluzji. Rewizja konstytucji została udaremniona przez te same narzędzia, które ją miały powołać do życia, — przez głosowanie rad departamentalnych. Odezwał się głos Francji burżuazyjnej — i przemówił przeciw rewizji.
 W początkach października zebrało się znowu Zgromadzenie narodowe prawodawcze — tantum muta-