Strona:Karol Marx-Walki klasowe we Francji 1848-1850 r.djvu/140

nas, jak zwykły człowiek prywatny! Trudno było wyraźniej powiedzieć Bonapartemu, że przez swą obecność nic nie zyskał i że jeżeli skoalizowani rojaliści potrzebują go tutaj we Francji, jako człowieka neutralnego na krześle prezydenta, to poważni pretendenci do tronu muszą być ukryci przed oczyma profanów w mgle wygnania.
 1 listopada Ludwik Bonaparte odpowiedział Zgromadzeniu prawodawczemu orędziem, które w dość szorstkich wyrazach oznajmiało o dymisji ministerjum Barrota i utworzeniu nowego gabinetu. Ministerjum Barrot-Falloux było gabinetem rojalistycznej koalicji, ministerjum d’Hautpoula było gabinetem Bonapartego, organem prezydenta w stosunku do Zgromadzenia prawodawczego, ministerjum subjektów.
 Bonaparte nie był już tylko człowiekiem neutralnym z 10 grudnia 1848 r. Posiadanie władzy wykonawczej skupiło dokoła niego pewną grupę interesów, walka z anarchją zmusiła samą partję porządku do zwiększania jego wpływu, jeżeli zaś on nie był bardziej popularny, zato i ona była niepopularna. Rywalizacja orleanistów i legitymistów, a z drugiej strony konieczność jakiejkolwiek restauracji monarchicznej dawały mu nadzieję, że zdoła zmusić obie frakcje do uznania pretendenta neutralnego.
 Od 1 listopada 1849 r. datuje się trzeci okres życia konstytucyjnej republiki, kończący się dniem 10 marca 1850 r. Rozpoczyna się regularne funkcjonowanie urządzeń konstytucyjnych, które tak podziwiał Guizot, t. j. ciągłe poswarki między władzą wykonawczą a prawodawczą. Wobec popędów re-