Strona:Karol Ruprecht (szkic biograficzny).djvu/062

się nieoddała za narzędzie Wielopolskiemu; rewolucjoniści zaś oskarzali organizację obywatelską o niejasność programu, o sprzyjanie Wielopolskiemu, o paraliżowanie przygotowań do powstania przez zwrócenie obywateli do niewłaściwych w tej epoce prac organicznych i wreszcie o przyczynienie się do tego, iż powstanie wybuchło bez należytego uzbrojenia. Zarzuty te dwustronne tłumaczą się pośrednim charakterem wspomnianej organizacji. Występowała ona przeciwko rewolucjonistom, uważała bowiem powstanie przed ostatecznem załatwieniem sprawy włościańskiej i przed wzmocnieniem sił narodowych, dokonanem za pośrednictwem lepszego uspołecznienia, za wypadek zdolny kraj w nieszczęście pogrążyć; — występowała też dla rozlicznych powodów i przeciw stronnictwu rządowemu, które wyobrażał Wielopolski, nie tworzyła przecież bynajmniej systematycznej opozycji.
 Reformy jakie kraj wyjednał za pośrednictwem margrabiego, czyli tak zwane koncesje, znajdowały w obywatelskiej organizacji najsilniejsze poparcie. Przy jej to pomocy dokonano wyborów do rad miejskich i powiatowych; jej członkowie przyjmowali nominacje do Rady Stanu; inni zaś czynnie pomagali margrabiemu w przeprowadzeniu reform szkolnych. Bez nich, bez tej organizacji, nie byłby Wielopolski postawił ani jednej nowej instytucji w Królestwie. Wiedział on dobrze o poparciu jakie w tem stronnictwie znajdował, a przecież nie chciał