Strona:Karol Ruprecht (szkic biograficzny).djvu/081

szcze przed powstaniem, to wina nie tyle cięży na porozumiewających się członkach Komitetu Centralnego i Dyrekcji Obywatelskiej, ile raczej na wpływach idących z dołu obu organizacji. Obie organizacje jak to już raz powiedziałem, sformowane były w ten sposób, że ich naczelnicy nie zawsze mogli robić, co uznali za pożyteczne i konieczne, ale zawsze stosować się musieli do woli i opinii zorganizowanych. Opinia ta, tak w jednej jak w drugiej organizacji, nie dość była rozsądną i jasną, ażeby mogła już w r. 1862 oświadczyć się za połączeniem obu stronnictw w jedno. Trzeba na to było czasu, którego zabrakło niestety, dzięki przyspieszonemu powstaniu z powodu branki Wielopolskiego.
 W negocjacjach z Komitetem Centralnym brał zawsze udział ze strony Dyrekcji Obywatelskiej Ruprecht. Wpływowi to jego przypisać należy przyzwoity i znośny stosunek pomiędzy obu władzami, jako też tę okoliczność, iż w pewnych pracach obok białych stawali czerwoni. Do prac tego rodzaju należała przedewszystkiem agitacja szkolna.
 Potrzeba oświaty była powszechnie uczutą a ciemnotę ludu uznawano jako główną zaporę dla rozszerzającej się myśli obywatelskiej pomiędzy włościanami. Ponieważ zaś rząd moskiewski z rozmysłem utrzymywał ciemnotę i utrudniał zakładanie szkółek wiejskich, postanowiono na pewnem zgromadzeniu u G. G. i