Strona:Karol Ruprecht (szkic biograficzny).djvu/113

zgubić ojczyznę, jak dozwolić na to, aby bezrząd, w którym samowola ich granic nie miała, był zniesiony. Znane są dzieje Targowicy i znany smutny rozbiór Polski. Wiadome są także późniejsze dzieje poświęceń legionistów, i usiłowania szlachetne emigracji po roku 1831. Uznano niedostatki konstytucji 3. Maja, t. j. wszechwładztwo, które konstytucja widziała w stanie szlacheckim, rozszerzono do całej ludności. To oparcie państwa, nie na jednym, uprzywilejowanym stanie, lecz na narodzie całym, zasługą jest demokracji emigracyjnej. Zdawało się szlachetnym wyznawcom nowych zasad, że powołanie ludu do praw politycznych, rozwiąże ostatecznie zadanie niezależności wolności ojczyzny. Jakież były owoce tych usiłowań? Krwawej pamięci rok 1846 niech na to pytanie odpowie. Lud do powstania wezwany w imię wolności politycznej, na to wezwanie odpowiedział rzezią. Lecz na tem nie koniec: wymordowawszy tych, którzy mu wolność przynieśli, sam został niewolnikiem. Niemców i Moskali, nie dla siebie lecz dla nich mordował.“
 „Konstytucję 3. Maja zdradzili panowie, zasady zaś demokratyczne, niosące ludowi wolność, lud we krwi utopił, a na siebie i naród kajdany nałożył“.
 „Takie są dzieje smutne usiłowań reformy politycznej: sto lat pracy, sto lat krwawej przyniosło niewoli. Dla czegoż niewola, skoro wolności była nadzieja? Ach! to pytanie, rozwiązane już zostało przed wiekami: „Jeżeli Pan