stosunkach osobistych i społecznych, religijnem się stało. Religja tak przenikając życie, nie jest wyzyskiwaniem w widokach politycznych, ale jest tem, czem być powinna, przewodniczką na drodze wiodącej człowieka do Boga. Że społeczeństwo nasze znajduje się z religią na tej drodze, lata ostatnie są tego dowodem; lecz, że w postępowaniu twojem, panie hrabio, względem narodu, nie widać pacierza, wydane przez ciebie okólniki są również świadectwem.“
„Kanonizacja św. Stanisława, pomimo, że połączyła naród duchowo, nie natychmiast jednak zjednoczyła go politycznie; tak samo i teraz, odrodzenie moralne niewróciło Polsce utraconej wolności, ale, że ją wróci, wątpliwości niema.“
„W ostatniem powstaniu, nie zdradzali nas panowie, jak to uczynili w Targowicy z królem na czele; lud pomimo poduszczań Moskwy, nie powtórzył rzezi galicyjskiej. Pomimo nieszczęść, sprawa narodowa pozostała czystą, nie hańbią jej zdrada ani krwawe mordy. Mordują nas Moskale i Niemcy, ale sami z sobą jesteśmy już w zgodzie, bo łączy nas świętość ojczyzny, wspólna Matka nie stanów, lecz narodu całego. Polska przed rozbiorem już nie istniała, bo moralnie była upadła; teraz jest odwrotnie, Polska odrodzona moralnie istnieje, a niezależność jej polityczna, jest już tylko sprawą czasu. Usiłowaniom naszym ostatnim, jeden główny można zrobić zarzut, a ten jest, przed-
Strona:Karol Ruprecht (szkic biograficzny).djvu/119
Ta strona została uwierzytelniona.