wcześność zbrojnego działania; jest to wina wielka, ale winien nie naród, lecz tylko osoby. To zaś, co najbardziej mówi na korzyść współczesnych, co wszystkie błędy ściera, a co najwięcej cudzoziemców dziwi, jest istnienie tajemnego rządu, któremu bezwarunkowo cały naród był posłuszny. Zasługa leży nie w organizmie rządu, nie w zdolności rządzących osób, lecz w samej tajemniczości, która dowodzi, że nie rząd, lecz sam naród rządził sobą. Tym rządem tajemnym narodu, była jego własna siła moralna. Tych, co jako rząd występowali, jedyną zasługą to, że nie lękali się śmierci, że umarli tam, gdzie pełnili obowiązek; zaświadczyli szczerość przekonań w własne narodu siły. Takie uznanie należy się im słusznie i będzie przyznane.“
„Wypowiedzieliśmy ci to wszystko arcybiskupie, dla tego, że chcemy abyś nas znał. Myśmy spełnili nasz a ty spełnij swój obowiązek. Zapytaj się sumienia, czy z nami masz wspólnie pracować nad wyswobodzeniem ojczyzny, lub czy masz pozostać z Niemcami, i im dopomagać do naszej zguby — jak to dotąd czyniłeś. Lecz pamiętaj, że kodeks policji pruskiej, nie jest kanonem społecznego życia, lecz że nim jest słowo wcielone. Według tego słowa, naród a nie cezary budują królestwo boże. Tak zapisał w dziejach naszych życiem swojem święty Stanisław patron Polski, takie obecnie krwią cały naród dał świadectwo. Ty a-
Strona:Karol Ruprecht (szkic biograficzny).djvu/120
Ta strona została uwierzytelniona.