Strona:Karol Ruprecht (szkic biograficzny).djvu/139

wnowagę drugiej połowy życia, to jest dowolności osobistej. Ruprecht dla określenia tego uczucia w XVII. wieku, przytoczył ustęp z wiersza Morsztyna „Pokuta.“ Pokuta jest według niego oczyszczeniem duszy, jej przygotowaniem do spełnienia nieczasowych, osobistych ale wiecznych przeznaczeń, których objąć i zrozumieć nie jest zdolny duch grzechem skalany. Pokutą, to jest pokonaniem swych namiętności oczyszczony duch, zdolny jest dopiero przyjąć prawdy nieskończoności celów, a przyjęcia tego świadectwem jest już nie pokuta lecz poświęcenie i ofiara.
 W tym momencie, o którym teraz mówimy, to jest w XVII. wieku, była pokuta; w obecnej zaś chwili, jest poświęcenie. Czyli, że tam był tylko żal za grzeszną przeszłość, obecnie zaś duch nasz dostąpił szczęścia posiadania nadziei. My nie pokutnicy za przeszłość, lecz ofiarnicy zdobywający przyszłość. Oznaczywszy za jednym razem dwa graniczne punkta, przedstawił pomiędzy niemi obraz oświaty i wpływu jej na życie narodowe. Pokuta — punkt pierwszy — zamknięcie przeszłości; poświęcenie — punkt drugi — otworzenie przyszłości. Że pokuta w tamtym wieku nie była wyłącznie ascetyczną, ale zawierała w sobie zaród odrodzenia, okazuje się z tegoż samego Morsztyna. Jest w nim wyraźne pojęcie, że człowiek w Chrystusie upaść nie może zupełnie, bo jest zbawiony w Bogu-człowieku.