Strona:Karol Ruprecht (szkic biograficzny).djvu/141

stępstw opłakanych, ta, która nas wprowadziła znowu na drogę europejskiej oświaty. Leszczyński, pierwszy emigrant, zostawszy przy pomocy Francji księciem Lotaryngii, przez szkołę dla młodzieży polskiej utworzoną, dał początek nowego umysłowego ruchu w Polsce. Wspomniawszy o Załuskich obszerniej, zastanowił się potem nad Konarskim, jako reformatorem wychowania i nad jego działalnością jako reformatora politycznego oraz literackiego. Pisma jego, oparte nie na pojęciach oderwanych, ale na własnych dziejach narodu, dały Polakom możność przypatrzenia się i poznania wad swoich.
 Również wielkiej doniosłości jest działanie, braci książąt Czartoryskich, Michała i Augusta, naczelników stronnictwa monarchicznego. Udali się oni pod protekcję Moskwy, pod której zasłoną odbył się obiór Stanisława Augusta, ich krewnego, na króla; lecz i przeciwne im stronnictwo republikanów: Radziwiłłów, Potockich, w konfederacji radomskiej, pod tęż protekcję poszło, gdy Repnin spostrzegłszy, że reformy Czartoryskich na sejmie 1763 r. przeprowadzone, dążą do utrzymania Polski, zbliżył się do ich przeciwników.
 Nie będziemy powtarzali znanych faktów obalenia reform Czartoryskich, wywiezienia senatorów do Rosji i początku Konfederacji Barskiej, która w imię patryotycznych uczuć wywołała powstanie dla zrzucenia obcej przemocy.