Strona:Karol Ruprecht (szkic biograficzny).djvu/143

dzo słusznie, że uczuciem swojem dali popęd do ruchu umysłowego, trwającego dotąd, i że oni to byli ojcami demokratycznego dążenia, chociaż do Towarzystwa demokratycznego nie należeli. Wielcy poeci stanęli na końcu systemu nauk realistycznych, którego znakomitem wyobrażeniem byli bracia Śniadeccy, a dali początek szkole romantycznej, która była wyrwaniem się ducha z materji. Przez górujące uczucie, podniesione do najwyższej potęgi w Mickiewiczu, przez ukochanie człowieka w człowieku, podniesienie miłości ojczyzny do osobistości, poeci polscy odkryli w miłości ludzkiej nowe prawo człowieka.
 Zadania cywilizacyjne oznaczone w teorji, których nie spełniliśmy w dawniejszych dziejach, dopełniają się teraz w życiu, chociaż niestety jeszcze nie w prawie i nie w państwie, do którego dążymy. Uwłaszczenie już przeprowadzone, a kto zajrzy w gminy, których tworzenie Towarzystwo rolnicze, uchwalając uwłaszczenie, za konieczne uważało, niechcąc mieć chłopów kolonistów, lecz obywateli, ten zobaczy, iż istotne różnice między chłopami a szlachtą nie istnieją. Widzimy toż samo w organizmie miast, które się podniosły politycznie przez ostatnie wypadki. Zacierają się także różnice przekonań religijnych. Od krzyku owego mieszczanina na bruku warszawskim (27. lutego 1861), który na widok poległego innowiercy zawołał: „O zgrozo, potrzeba było aż trupa, aże-