Strona:Karol du Prel - Spirytyzm (1908).djvu/150

pozwolił Johnowi działać, węzeł istotnie został rozwiązany. Podczas tego zawiadomiłem obecnych o tym, co się dzieje. Gdybym był wszakże sam tego nie zauważył i gdybym się znajdował w obcym kółku, powiedzianoby, że jestem w zmowie z medjum.
 Widzimy z powyższego, że sprawa zdemaskowania nie jest tak prostą, jak się zdawaćby mogło. Przy zjawiskach wystarcza prosta alternatywa ich prawdziwości lub oszustwa medjum, ale można rozróżniać więcej wypadków, a mianowicie pięć zamiast dwuch.
 1. Świadome oszustwo medjów. Zdarza się ono istotnie, i będzie się zdarzać, dopóki medjumizm nie przestanie być zyskownym zawodem.
 2. Oszustwo samego ducha z wiedzą lub też bez wiedzy medjum, jak np. gdy posługuje się duch mechanicznie ręką medjum, i uderza nią w stół.
 3. Oszustwo ducha, który nie posługując się medjum, działa samodzielnie np. rozwiązując ręce medjum i t. p.
 4. Zjawiska animistyczne, w których zostaje wytworzonym i wziętym sobowtór medjum np. w celu odfotografowania go lub dostarczenia odcisku. Przypuszczenie, że