Strona:Karol du Prel - Spirytyzm (1908).djvu/35

światami musi stopniowo wyniknąć wzbogacenie naszej wiedzy o nich.
 Pierwsze kroki każdej nauki są zawsze najtrudniejszemi. W sprawie spirytyzmu zaś przyłącza się jeszcze i ten wzgląd, że wiele oszustw rzeczywiście ma miejsce i dla rozbrojenia przeciwników, każdy spirytystyczny eksperymentator musi postawić doświadczenie w takich warunkach, któreby wykluczały możliwość wszelkiego oszustwa. Warunki wszakże mające na widoku coś zupełnie obcego istocie samych zjawisk nie mogą być z natury rzeczy warunkami, jakich wymagają te zjawiska i jakie najbardziej ich powstaniu sprzyjają. Stąd wynika więc konsekwencja, że zjawiska będą tym słabsze, im z większą nieostrożnością i nieufnością dokonywane będzie doświadczenie. Przeciwnicy, spostrzegając to, opierają na tym swe nowe podejrzenia; właściwie jednak jest to woda na młyn spirytystyczny, gdyż jest to właśnie dowód, że zjawiska spirytystyczne mają też swoje prawa, odrębne od naszych praw natury; prawa te mogłyby stanowić przedmiot jakiejś zaświatowej (transcendentalnej) fizyki.
 Z tego powodu radziłbym wszystkim eks-