Strona:Karol du Prel - Spirytyzm (1908).djvu/65

nie — znaczyłoby pozyskać przyczynę i warunki” (causae et conditio), i nieświadczyłoby bynajmniej o zbyt wielkim krytycyzmie i zastanowieniu.
 Wyraz „Animizm” posiada jeszcze i tę zaletę, — że wyklucza najzupełniej tę najpowierzchowniejszą ze wszystkich hypotezę, która usiłuje wyprowadzić wszystkie zjawiska z normalnych zdolności medjum, przez co cały spirytyzm zostałby wtłoczonym w ramy materjalistycznej psychologji fizjologicznej. Do tych normalnych zdolności zaliczają przeciwnicy i oszustwo, i zarzucają je nietylko wszystkim medjom zawodowym, ale i znacznie liczniejszym medjom prywatnym. Animizin Aksakowa pojmują duszę — anima nie w materjalistycznym znaczeniu tego wyrazu, t. j. nie jako funkcję zależną od organizmu, ale jako samodzielną, różną od ciała i po za ciało sięgającą substancję, która jest nie wytworem, ale przeciwnie, wytwórcą ciała, i której dlatego można przyznać istnienie przed urodzeniem człowieka i po jego śmierci. Dusza ta nie jest równoznaczną ze świadomością, ale rozprzestrzenia się poza obrębem naszej świadomości, jest ona zasadniczym pierwiastkiem naszej osobowo-