Strona:Karol du Prel - Zagadka człowieka.djvu/37

własności ciał, jak do pewnego stopnia bywają nasi somnambulicy.
 Również jak różnym od naszego musi się przedstawiać dla podobnych ustrojów nasz świat, jeżeli posiadają one w postaci organicznej nasze ogniwa techniczne! Z tego punktu widzenia możemy osiągnąć również pewne korzyści techniczne. Rzuty organów mieszczą w sobie naukę dla nas, że w dziedzinie wynalazków nie powinniśmy się zdawać na los przypadku w celowych poszukiwaniach rozwiązania zagadnień technicznych, lecz pierwej winniśmy szukać wzorów organicznych i kopiować je ewentualnie; w przyrodzie bowiem zagadnienia te są zawsze rozwiązane w sposób najprostszy, bo rozwój przyrody zdąża po linii najmniejszego oporu. Moglibyśmy już latać, gdybyśmy, zamiast tracić czas na znalezienie balonu, dającego się kierować, kopiowali skrzydła organiczne.
 Wracając do przerwanego wątku, w czynności artysty, o ile tylko jest ona genialną, a zatem wysnuwa się z nieświadomości, daje się wykazać udział organizacyi. Widzimy to w antropomorficznym i antropopatycznym poglądzie na przyrodę liryków. Poeta wprowadza tę zasadę do poglądowych obrazów przyrody dlatego, że ożywia i uduchownia rzeczy pozbawione życia. Postacie typowe Szekspirów lub Balzaców nie są wcale świadomemi naśladownictwami, lecz utworami zupełnie samodzielnymi, przy współudziale duszy organizującej. Każdy genialny szereg myśli ma w sobie coś z organizmu, ma myśli główne i członki, i nie jest to wcale porównaniem, gdy mówimy o szkielecie opisu.
 Przytoczyć można jeszcze jeden dowód, że organizacya ziemska ma łączność z myśleniem transcendentalnem, innemi słowy, że układ naszego ciała jest teleologiczny, t. j. połączony z pojęciem transcendentalnem. Bio-