wietrzu i garść zboża wysiewa ręką [Bystroń 22 171]. Kiedy zaś chłop kaszubski po ukończonym siewie wraca do domu, żona i czeladź oblewają go wodą i obsypują ziarnami żyta, aby uzyskał pełne kłosy i długą słomę (Strzelno) [Lorentz 56 85]. To oblewanie wodą siewców znane jest także w Polsce, w Przeworskiem i Pińczowskiem. Obok oblewania gospodarza wodą, spotykamy także zwyczaj obsiewania go ziarnem. Tak np. obsiewa się pana przy pierwszym siewie w Łuskach na Podlasiu, a także w powiecie bocheńskim obsiewa się pana przy owsie [Bystroń 22 170].
sadownicze
O ile zwyczaje żniwiarskie zwróciły oddawna uwagę naszych badaczy, o tyle natomiast inne zwyczaje, zwłaszcza np. związane z sadownictwem, nie są dość dokładnie znane, jakkolwiek na podkreślenie zasługiwałoby szczególnie wywoływanie urodzaju drzew owocowych. Jeden z tych przepisów podaje A. Treichel [87 16], że na jabłoni powinno się zostawić kilka jabłek, by i na drugi rok urodzaj wywołać. Podobne wierzenie istnieje w Polanie Wielkiej (pow. bialski, woj. krakowskie) gdzie lud wierzy, że jeśli się zerwie jabłko z takiej jabłoni, która pierwszy raz ma owoce, to ta jabłoń już nigdy rodzić nie będzie [61 VII 44].
Tak więc również kaszubskie zwyczaje rolnicze mało się odróżniają od zwyczajów ogólnopolskich.
Lud kaszubski przestrzega wszystkie te doroczne zwyczaje, które są znane w całej Polsce. Zabarwienie miejscowe jest naogół nieznaczne.
adwentowe
i wigilijne
Na Kaszubach już w okresie adwentowym chodzą po chałupach chłopcy przebrani w maski zwierzęce, następnie t. zw. gwiazdory, a wreszcie chłopcy z szopką. Wszystkie te obrzędy znane są także w Polsce [Frankowski 40 16–20], ale nie zaczynają się tak wcześnie, lecz dopiero od wilji. Również i na Kaszubach największe nasilenie tych pochodów, maszkar, gwiazdorów i szopkarzy zaznacza się w samą wilję Bożego Narodzenia. Niekiedy rozmaite odmiany tych obchodów mieszają się z sobą. W Sierakowicach gwiazdki owijają się od stóp do szyi słomianemi powrósłami, na plecach dźwigają worek z jabłkami i orzechami, a towarzyszy im cała zgraja takich postaci, jak baba, strech, kominiarz, żandarm pruski, kozioł, niedźwiedź i bocian. Całą zgrają zarządza gwiszcz, towarzysz gwiazdki. Po odejściu gwiazdki przechowuje gospodarz słomę, którą gwiazdka pozostawiła po sobie w izbie, a słoma ta służy następnie do obrzędowego owiązywania
