Strona:Kaszubi na tle etnografji Polski.djvu/064

Ta strona została skorygowana.

góle na całem Pomorzu [Stemachowska 84 208] i w Polsce [Frankowski 40 22].
Wreszcie istnieje zwyczaj strzelania z batów, bicia kijami w płoty, a ma to (w pow. kościerskim) na celu wypędzenie hałaśliwe Starego Roku [Stelmachowska 84 69]. Dawniej pasterze trąbili wtedy na rogach i bozunach [Fischer 34 40]. W podobnie hałaśliwy sposób wypędza się Stary Rok także w Polsce [Frankowski 40 20].

Również w okresie od Nowego Roku do święta Trzech Króli chodzą jeszcze chłopcy kaszubscy z szopką i z herodami, zgodnie z czasem tych obrzędów w Polsce. Chłopcom kolendującym rozdawano dawniej na Kaszubach szczodraki, specjalne obrzędowe pieczywka, wypiekane w wilję Trzech Króli [68 III 639]. Takie pieczywka w kształcie rogalików znane są także w Polsce [Frankowski 40 24].

okres
zapustny

Znacznie mniej obrzędów ludowych można zauważyć w okresie od Bożego Narodzenia do Zapust. Niektóre jednak zasługują na podkreślenie. Z dniem Matki Boskiej Gromnicznej wiążą się niektóre przepowiednie meteorologiczne. W Wejherowie mówią, że gdy na Matkę Boską Gromniczną słońce jasno świeci, to pasterz wolałby zobaczyć wilka wśród owiec, gdyż wróży to nieurodzaj na siano [Stelmachowska 84 89]. Podobne przepowiednie są znane w Polsce [Gloger 43 102]. Wogóle tak na Kaszubach jak w Polsce lud pragnie, aby święto to było pochmurne i niepogodne, bo w przeciwnym razie jest rok niepogodny i nieurodzajny. Gromnicy przypisuje się powszechnie cudowne własności [Stelmachowska 84 92—93]. Święto ku czci św. Błażeja jest jakby dalszym ciągiem Gromnicznej, ponieważ także i wtedy gromnica odgrywa pewną rolę, a to szczególnie w związku z chorobą gardła. Kaszubi z Jastarni modlą się w razie choroby gardła do św. Błażeja [Stelmachowska 84 93]. Św. Błażeja, jako patrona od bólu gardła, zna także Mazowsze i Krakowskie [Frankowski 40 24]. Natomiast szczególną czcią u rybaków kaszubskich cieszy się św. Agata, która jest dla nich patronką od powodzi. Kaszubi–rolnicy zaś uważają ją za patronkę od ognia, przyczem zgodnie z ogólnopolskiem zapatrywaniem sól św. Agaty, jako środek ochronny, wysuwa się na pierwszy plan [Stelmachowska 84 94—95; Frankowski 40 24].

W okresie zapustnym wykonują rybacy kaszubscy wiele praktyk o charakterze lokalnym, mających na celu wywołanie pomyślnego połowu łososia [Stelmachowska 84 99—101]. Prócz