102]. Podobne zagadki znane są w ziemi malborskiej [Łęga 60 209] i w Małopolsce [92 XVII 224—225].
O rzeszocie mówi zagadka kaszubska: W lese scante, w domu zjatne, w stodole se nalegało, po klepisku nabiegało [Gulgowski 48 102]. Również rzeszota dotyczy podobna zagadka z ziemi malborskiej [Łęga 60 208], a natomiast sita w powiecie radzyńskim [61 IV 214] i w Małopolsce [92 XVII 240].
Charakter przenośni ma także zagadka o grzmocie: Reczi wół za sto gór, za tesąc jezor [Lorentz 56 112]. Na innych obszarach Polski zagadka ta znana w formie zupełnie podobnej [92 XVII 215].
Wogóle do wszystkich zagadek i łamigłówek kaszubskich można przytoczyć polskie odmianki prawie dosłownie się powtarzające. Nieraz można zauważyć to nawet w rozmaitych dowcipnych rymach, jakkolwiek ten rodzaj drobnej twórczości ludowej posiada charakter bardziej lokalny.
i maszkary
Na obszarze kaszubskim widowiska skupiają się w okresie Bożego Narodzenia. W formie szczególnie charakterystycznej zaznacza się to w powiecie kartuskim [Stelmachowska 84 48—49]. Chłopcy chodzą w maskach i przebraniach zwierzęcych, za kozły, konie, barany, niedźwiedzie i odwiedzają gospodarstwa ze śpiewami kolendowemi. Prócz tego chodzą gwiazdory t. j. chłopcy przebrani w białe prześcieradła, przepasane sznurem a towarzyszą im maszkary, np. baba, dziad, djabeł. W innych miejscowościach chodzą gwiazdki, owinięte od stóp do szyi kręconemi powrósłami. Również im towarzyszy zgraja dziwnych postaci, jak baba, „strech“, kominiarz, żandarm pruski, kozioł skaczący, niedźwiedź wydający groźne pomruki i klekocący bocian [Stelmachowska 84 49]. W powiecie morskim chłopcy chodzą z szopką, śpiewając kolendy, a do nich dołączają się rozmaite maszkary. W niektórych okolicach kaszubskich widowiska te odbywają się także w wilję Nowego Roku. Również w okresie od Nowego Roku do Święta Trzech Króli chłopcy chodzą z szopką lub t. zw. Herodami, z muzyką, śpiewem, kolendami i dają całe przedstawienia. Chłopcy chodzą też z gwiazdą jako „Trzej Królowie“ i śpiewają kolendy [Stelmachowska 84 78—79].
Tak więc na obszarze kaszubskim, podobnie jak w Polsce, widowiska dramatyczne szczególnie częste są w okresie świąt Bożego Narodzenia, przyczem spotyka się tu wszelkiego rodzaju widowiska, jakie znamy z innych obszarów Polski. Istnieje więc i teatrzyk
