Strona:Kazimierz Brownsford - Przyczynek do rozwoju kółek rolniczych.pdf/19

wej drodze, jednakże zdarzały się wypadki pogodzenia stron, co zawsze jako rezultat bardzo dodatni uważać należy. Zakładanie sądów rozjemczych zaleca się tem więcej, że włościanie chętnie się na to godzą; zawsze „księdza proboszcza” najlepiej postawić na czele takiego sądu.
 Na tem wyczerpalibyśmy materyalne korzyści dla włościan, wypływające z Kółek rolniczych. Ukoronowaniem tychże są np. takie wypadki, jak działy familijne dziś a dawniej. Gospodarz P. mający blisko 200 mórg gruntu w powiecie poznańskim przed laty 20 dawał najstarszej córce 500 talarów (tj. 1500 mk.) posagu. Dziś mimo znaczniejszych wydatków na dreny, sztuczne nawozy, ulepszone narzędzia, masywne budynki, daje dzieciom 8 razy tyle, posagu. Czyż to nie znamienne! Gospodarz ten należy do Kółka, które r. b. obchodziło 40-letnią rocznicę swego powstania!
 18. A teraz jakie są moralne korzyści z Kółek rolniczych? Oto są wielkie bardzo! Kółko rolnicze jest dla włościanina szkołą nietylko pod względem nabywania nauki rolniczej, nietylko jest celem do podniesienia gospodarstwa, do ulepszenia warsztatu! W Kółku takiem przez spotykanie się co miesiąc z inteligencyą, przez konieczność słuchania wykładu, przez branie udziału w dyskusyi, nadaje się włościaninowi ogładę towarzyską, nabywa on pewnej delikatności w obejściu, rozszerza się jego wiedza w wielu innych kierunkach, rozwija myśl, wzbudza się szlachetniejsze dążenia, co go odciąga od złych towarzystw itd. itd. Dzisiejszej generacyi trudno tu postęp osądzić, starsi lepiej dostrzegają różnicę, jak to dawniej wyglądał włościanin wielkopolski, a czem jest on dzisiaj! Przyznali to już i przyznają włościanie sami, ilekroć głos im zabrać wypadnie w tej sprawie.
 Plony te i owoce zawdzięcza instytucya Kółek roln. w Wielkopolsce, jak to ś. p. Jackowski zawsze powtarzał, w pierwszym rzędzie zasadom Chrystusowym, których się zawsze trzymała. Zasady te wykształciły także ofiarność ogółu, który po cegiełce znosił i znosi do gmachu, jaki dziś mamy przed sobą.
 Wobec powyższych wywodów sądzimy, że obyćby się mogło bez jakichkolwiek jeszcze wskazówek; wyłaniają się one z niniejszego wykładu. Pragniemy jednak krótko jeszcze zwrócić uwagę na najważniejsze punktu, które na najbliższą metę przynajmniej stanowićby mogły