Strona:Kazimierz Bukowski - Władysław St. Reymont. Próba charakterystyki.djvu/70

lampkę oliwną pokoju. Porównać go można do homerowego kapłana Kalchasa. Jest to bowiem typ ludowego kapłana, który w przeciwieństwie do proboszcza lipeckiego stanowi uosobienie rasowego polotu duszy chłopskiej. Wajdelotą chłopskim jest Jambroż, który we wszystkich chwilach uroczystych opowiada chłopom różne historje ze świata, poważne i ucieszne, gdy Agata, bezdomna żebraczka, wracająca nieustannie z długich wędrówek do rodzinnej wsi, jak ptak do swojego gniazda, aby umrzeć na rodzonej ziemi, to wcielenie chłopskiej tęsknoty do własnej zagrody i ukochanej ziemi. Chłopską miłość do przyrody i zwierząt, płynącą z łagodności i dobroci, uosabiają postacie młodego wyrostka Witka i najemnego wyrobnika Kuby.
 Dokoła tych naczelnych postaci grupuje się w „Chłopach” szereg pomniejszych figur, wyrażających pewne charakterystyczne cechy natury chłopskiej, jak rzucająca czary matka Jagny, stara Dominikowa, zaciekła plotkarka Kozłowa, chłopski polityk Grzela, wsiowy Don Juan Mateusz, półinteligentny syn organistów, młody kleryk Jasio.
 Za temi postaciami stoi szary, pospolity tłum rodów, tych Gulbasów, Pryczków, Płoszków, Balcerków, Gołębiów, Kłębów, gospodarzy, gospodyń, parobków i dziewczyn, które występują zawsze gromadnie, jako jednolita rzesza zwartej, silnej całości, kierowanej we wszystkich ważnych chwilach wolą swoich przewódców.
 Życie tej szarej gromady, stanowiącej żywy, krwią tętniący, zrośnięty w jedno ciało organizm, przedstawia Reymont w typowych objawach całorocznej jej pracy na roli i w domu, przy kopaniu kartofli, sprzęcie kapusty, dojeniu krów, przędzeniu lnu, orce, zasiewach i żniwach lub w obrzędach, uroczystościach i publicznych sprawach, w sądzie, w kościele, na odpuście i jarmarku, na Zaduszkach, przy poborze wojskowym, ob-