Strona:Kazimierz Bukowski - Władysław St. Reymont. Próba charakterystyki.djvu/73

pługa i do orki się brać“ („Chłopi“, tom III, str. 1), „poła niezaorane, nieobsiane, nieobrobione leżały niby paroby zdrowe i krzepkie, przeciągające się jeno na słońcu”, a „na rżyskach wynosiły się smukłe dziewanny i łopiany, kiej te kumy podufałe zasiadały szeroko” („Chłopi“, tom III, str. 211). W tem równomiernem ustosunkowaniu przyrody do ludzi osiągnął Reymont pełną doskonałość stylu, który w „Chłopach” jest wyrazem równowagi, spokoju i umiaru artystycznego, ujawnionego w zwartej konstrukcji całości, opartej na jednolitej wizji poetyckiej.
 Elementem najbardziej zasadniczym stylu „Chłopów” jest język. Jest on czynnikiem, nadającym całej wspaniałej budowie epopei właściwy charakter chłopsku Język to jest bogaty, barwny, niezwykle sumiennie opracowany, oparty na umiejętnem połączeniu języka literackiego z mieszaniną kilku gwar ludowych o przeważającym elemencie gwary mazursko-łowickiej (Wiktor Doda: „Władysław St. Reymont“ str. 46).Giętki i elastyczny, posiada wybitną właściwość plastycznego i realnego odtwarzania zarówno mowy chłopskiej jak wszystkich zjawisk przyrody. Bogactwo i barwność swoją okazuje zaś szczególniej w opisach obrzędów i zwyczajów ludowych, jak np. wesela Boryny, zabawy w karczmie, nabożeństwa w kościele i.t.p. Nie posiada przytem żadnego pierwowzoru. Jest samodzielny i oryginalny. Wszystkie wysiłki literatów przed Reymontem, aby posiąść tajemnicę języka chłopskiego, rozbijały się o nieprzebyty mur rasowej jego odrębności i surowej pierwotności. Reymont zdołał w „Chłopach” opanować go w całej jego rdzennie chłopskiej prostocie i bezpośredniością.
 Epickość „Chłopów” cechuje prócz zdolności tworzenia typów i personifikacji elementów przyrody także skłonność do patosu i symboliczny charakter obrazów. Dając syntezę życia chłopów i przyrody, wznosi się Rey-