Strona:Kazimierz Bukowski - Władysław St. Reymont. Próba charakterystyki.djvu/82

tem“, poruszające jaskrawe tematy sielankowej miłości i tragicznej śmierci w sposób szablonowy, potrącający silnie o melodramat. Należą one bezsprzecznie do najsłabszych w twórczości Reymonta. Do tych wytworów zmiennej chwili należy również stylizowana „żałosna idylla o pękniętem porcelanowem sercu japońskiem“ p.t. „Komurasaki“, powstała niewątpliwię w nastroju panującego podówczas modernizmu. Natomiast opowiadanie „Pewnego dnia“, pisane również przygodnie, posiada silniejsze akcenty dramatyczne i wiąże się z całokształtem indywidualności twórczej Reymonta.
 Bezpośredniem odbiciem chwili są nowele osnute na tle wstrząsających duszą narodu wypadków politycznych, zaznaczających się krwawym stygmatem w jego dziejach. Góruje w nich nadewszystko uczucie, rozpłomienione silnemi wzruszeniami i podsuwające twórczej wyobraźni poetyckie wizje epokowych wydarzeń. Bohaterski czyn marynarzy japońskich, dobrowolnie zatapiających swoje okręty przy Porcie Artura, znalazł swój poetycki wyraz w noweli p. t. „Ave patria“, zaś pamiętne dni listopadowe 1905 roku, przygnębiające swoim ponurym tragizmem, w pamiętniku „Z konstytucyjnych dni“. Maluje w nim Reymont nastrój Warszawy w ciągu bolesnego tygodnia, zaś w noweli „Cmentarzysko“ opisuje grozę rewolucyjnych dni w Łodzi i posępną wizję zamkniętej i opustoszałej wskutek strejku fabryki. Echem rewolucji 1905 roku jest również nowela „Na krawędzi“ i opowiadanie „Czekam“, odzwierciedlające w plastyczny i żywy sposób nastrój niespokojnego i trwożliwego oczekiwania rewizji, atmosfery aresztowań nocnych i gorączkowego lęku przed gwałtem i uciskiem.
 Na tle ostatniej wojny osnuty jest cykl opowiadań „Za frontem“. Są to plastyczne obrazki, o silnej ekspresji dramatycznej i wybitnej jędrności stylu, malu-