Strona:Kazimierz Bukowski - Władysław St. Reymont. Próba charakterystyki.djvu/84

dzieła znakomitego pisarza“ (Zdzisław Dębicki: Wł. St. Reymont, laureat Nobla. Warszawa 1925, str. 23).
 Przejściowe, pod naporem chwilowego nastroju wytworzone zainteresowanie się zagadnieniami okultyzmu i tajemnic zaświata zrodziło powieść „Wampir“. Odbiega ona daleko od całej twórczości Reymonta zarówno egzotycznością swojego tematu, jak fantastycznością dziedziny, do której sięga jego wyobraźnia. Poraz pierwszy bowiem i jedyny zagłębił się Reymont w atmosferę cudowności, kreśląc historję literata, Zenona, opętanego suggestywną siłą przez kobietę-wampira, piękną Daisy, uczennicę fakirów indyjskich, i przeżywającego fantastyczne chwile wędrówek w cudowne światy nierzeczywistości i snu na jawie i tajemnicze fenomeny rozdwojenia osobowości.
 Dziełem przelotnych wrażeń są dwie dłuższe opowieści „Księżniczka“ i „Osądzona“. Pierwsza powstała pod wpływem podróży Reymonta do Ameryki i zetknięcia się z chłopską emigracją polską. Treścią jej są dzieje obudzania się instynktu i sentymentu polskiego w osiadłej od lat w Chicago młodej Polce. W drugiej czerpie znów Reymont temat z tragicznej ziemi chełmskiej, rysując postać bohaterskiej chłopki, przeżywającej męczeński dramat duszy pod wpływem doznanych cierpień i katuszy.
 Z utworami, powstałemi pod wpływem nastrojów chwili, łączy się wkońcu także baśń „Bunt“, chronologicznie ostatnia książka Reymonta. Jest ona wyrazem jego ustosunkowania się do rewolucji bolszewickiej, której skrajnie wywrotowe hasła obudziły jego zawsze czujny i wrażliwy zmysł społeczny.
 „Bunt“ jest to alegorja, zaczerpnięta z świata zwierzęcego. Królewski pies Rex (imię alegoryczne), bity bezlitośnie, wypędzony z dworu i szczuty niemiłosiernie przez dziedziczkę, buntuje się przeciw ludziom. Za-