Strona:Kazimierz Bukowski - Władysław St. Reymont. Próba charakterystyki.djvu/98

Ta strona została skorygowana.

Wyobraźnia Reymonta, oparta na zdolności wchłaniania wrażeń drogą obserwacji wzrokowej i pamięci wzrokowej, skierowana jest zasadniczo ku spostrzeżeniom zmysłowym. Świat zewnętrzny był źródłem, z którego czerpał „zmysłowem okiem“ poety wrażenia przedewszystkiem wzrokowe i słuchowe. Szalona jego pamięć chwytała ten świat zewnętrzny wszechstronnie, w całej ruchliwej i zmiennej jego pełni barw i kształtów. Z zasobów tej pamięci korzystała jego wyobraźnia. Zasadniczą cechą tej wyobraźni jest olbrzymie poczucie barwy. Reymont jest wielkim kolorystą-malarzem, o gruntownem zrozumieniu barwności natury, o doskonałem odczuciu harmonji światła i barwy. Rozróżnia dokładnie wzajemne stosunki barw, rozpraszanie i przenikanie światła, pamięta świetnie nasilenie światła, jego tony, półtony i odcienie. Jego opisy przyrody oparte są na szczerej i wiernej prawdzie, na ścisłej obserwacji rzeczywistości, jak również są wytworem zawsze czynnej i gotowej wyobraźni. Bogata i szeroka jest przytem jego skala barw[1], które umie dobierać z wielkim umiarem, zachowując wszędzie proporcję i harmonję. Kolorystyka jego, na — wskroś impresjonistyczna, jest doskonałem połączeniem logiki rozkładu światła i harmonji koloru.

Drugą charakterystyczną cechą wyobraźni Reymonta jest bezpośrednie łączenie człowieka z przyrodą. W metaforach używa Reymont na określenie czynności lub kształtów przyrody — czynności i kształtów człowieka — i naodwrót. Ten nierozerwalny związek przyrody i człowieka we wszystkich jego opisach i porównaniach jest miarą potężnego nasilenia wyobraźni Reymonta wrażeniami, odniesionemi z bezpośredniego

  1. Statystyką barw w noweli Reymonta „Burza“ opracował W. Doda w swej książce „Wł. St. Reymont“ (str. 40 — 45).