Strona:Kazimierz Wyka - Modernizm polski.djvu/289

Ta strona została przepisana.

milczeniem monografie pisarzy, stadia komparatystyczne i dotyczące problemów całkiem szczegółowych, jako pozycje główne z zakresu badań nad symbolizmem — przede wszystkim francuskim — wymienić wypada następujące tytuły: E. Raynaud La mêlée symboliste, portraits et souvenirs, t. I — III, Paris 1920—22; tenże, En marge de la mêlée symboliste, Paris 1937; — A. Dinar La croisade symboliste, Paris 1943; — S. Jobansen Le symbolisme. Etude sur le style des symbolistes français, Copenhague 1945; — G. Miehaud Im doctrine symboliste. Documents, Paris 1947; — U. Christoffel Malerei und Poesie. Die symbolistische Kunst des 19 Jahrhunderts, Wien 1948; — A. G. Lehmann The Symbolist Aestetics in France 1885 — 1895, Oxford 1951; — A. Kenneth The Symbolist Mouvement, Paris 1951; — A. E. Carter The Idea of Decadence in French Literature 1830 — 1900, Toronto 1958; — P. Delsemme Un théoricien du symbolisme: Charles Morice, Paris 1958; — J. Lethève Impressionistes et symbolistes devant la presse, Paris 1959; — N. Richard A l’aube du symbolisme, Paris 1961; — W. Binni La poetica del decadentismo, Firenze 1961; — A. Mockel Esthétique du symbolisme. Bruxelles 1962.


ANEKS XIV (do str. 247)

Technika artystyczna polskiej poezji modernistycznej, przedstawiona w obecnym rozdziale, stała się ostatnio przedmiotem odmiennie ujętego studium M. Podraza-Kwiatkowskiej Zagadnienie polskiego symbolizmu („Ruch Literacki”, 1966, nr 1). Pojęcie symbolizmu i wynikającej zeń techniki poetyckiej autorka traktuje szeroko, podciągając pod nie objawy związane z nastrojowością oraz impresjonistycznym stosunkiem do tworzywa poetyckiego. Jej punktem wyjścia są następujące tezy, określające światopoglądową i filozoficzną podstawę wyjściową symbolicznej techniki poetyckiej:

„Niektóre z wysuniętych przez symbolizm postulatów, tak w sferze światopoglądowej, jak w zakresie chwytów poetyckich, istniały zarówno przed nim, jak i po nim. Jednakże dopiero w okresie symbolizmu pojętego w sensie historycznym uczyniono z nich poetycki program, wyeksponowano je w sposób dobitniejszy niż kiedykolwiek. I wreszcie — sprawa najważniejsza — z elementów owych powstała pewna całość, pewna struktura [...].
Podstawą owej struktury stanowi swoista mieszanina filozoficzna, jest to mianowicie idealizm typu platońsko-plotyńskiego z wyraźnymi wpływami filozofów późniejszych, zwłaszcza Schopenhauera i Hartmanna, oraz z ogromną domieszką filozofii hinduskiej. Główna teza owego idealizmu brzmi jak następuje: byt prawdziwy jest wieczny i niezniszczalny, byt materialny natomiast postrzegany zmysłami jest to złuda, cień, zjawisko przemijające. Dokładniej: świat materialny to rozproszone cząstki owego prabytu, podzielone przez nasze zmysły na osobne cechy, wonie, barwy i kształty. Ująć wieczność, nieprzemijalność, jedność