Strona:Kazimierz Wyka - Modernizm polski.djvu/467

„POLSKA LITERATURA WSPÓŁCZESNA” POTOCKIEGO NA TLE TEORII POKOLEŃ

I

 Polska literatura współczesna Antoniego Potockiego^[1] nie spotkała się z przyjęciem przychylnym tak wśród krytyków, jak wśród czytającej publiczności. Wprawdzie M. Kridl, oceniając dzieło Potockiego, wspominał mimochodem, że „Piśmiennictwo polskie Feldmana było w opinii publicznej dość zdyskredytowane”^[2], ale liczba wydań Piśmiennictwa przerobionego na Współczesną literaturą polską, atmosfera rozgłosu, której towarzyszyły również nieśmiertelne objawy polskiej drażliwości literackiej — protesty, listy otwarte, atmosfera sekundantów i pojedynku literackiego — świadczyły o czymś innym.
 Z perspektywy ćwierćwiecza na te obydwa zarysy krytyczne patrzymy inaczej. Nie tyle jako na ocenę epoki dawaną z zewnątrz, ile jako na jej dokument. Dokument ukazujący rozwój literatury tego czasu w sposób aprobatywny i współczujący. Przewodnikiem obiektywnym po twórczości Młodej Polaki dzieła te być nie mogą, podobnie jak nie jest takim przewodnikiem po wczesnym romantyzmie Mochnacki, po pozytywizmie Chmielowski. W Brzozowskiego Współczesnej krytyce literackiej tak dyskutują na temat Feldmana Czytelnik z Żółciowcem. Pierwszy z głosów, to głos Czytelnika:

 Posiada on niezbędne, najniezbędniejsze właściwości krytyki: nie podlega żadnym przesądom, dogmatom, jest wielostronny. Odczucie plastycznego piękna

1. A. Potocki Polska literatura współczesna, cz. I, Kult zbiorowości, 1860—1890, Warszawa 1911; cz. II, Kult jednostki, 1890—1910, Warszawa 1912. W dalszym ciągu dzieło Potockiego cytuje się bezpośrednio w tekście wskazując tom i stronicę.
2. M. Kridl Krytyka i krytycy, Warszawa 1923, s. 223.