Drudzy, przeżyć nie mogąc zgonu wspólnej matki.
Spostrzegłszy jakąś gwiazdę nowych świata cudów
I z nią tajnem przeczuciem łącząc tchu ostatki,
W bezdrożach skwarnych spiekot, włóczęgów i trudów,
Lądy i morza obieżawszy sławą,
Łzy krokodylom wmawiają swą sprawą.
Gościńce sławy naszej chwastami zarosły,
Rozwalinom Syonu pokrzywy panują,
Po wieżach głos pogrobny puszczyki rozniosły,
A smętne cienie ojców po kątach się snują,
Wskazując zwłoków swych ułomki świetne,
Powyrzucane na śmiecia wymietne....
Pamięć naszą uczciwą, głośną wpoprzek świata,
Jak skorupę garncarską o kamień stłuczoną,
Pogwizdując, wędrowiec depce i pomiata,
A patrząc na bram naszych postać okopconą,
Potrząsa głową i pyta zdumiany:
„I gdzież ich teraz ów Bóg zawołany?...“
Ty żyjesz i żyć będziesz, chocia świat upadnie!
Tyś policzył do włoska na tych głowach włosy;
Nie traf ślepy, nie kolej narodami władnie:
W Twoich się ręku rodzą i czasy i losy;
Więc, gdy nie możesz karać bez przyczyny,
Los nasz być musi płodem własnej winy....
Łzy nasze są świadkami błędu i poprawy:
A Ty patrzeć nie możesz na łez ludzkich zdroje,
Ni się wyprzeć Twych dzieci, rodzicu łaskawy!
Cóż Ci zostaje? Wyrzec dawne słowa Twoje:
„Kości spróchniałe, powstańcie z mogiły,
Przywdziejcie ducha i ciało i siły!“
- ↑ Hymn do Boga o dobrodziejstwach, narodowi polskiemu wyświadczonych. Tym poematem nadziei i nowego tonu w poezji patryjot. pol. zamykamy tę grupę w naszej antologji, jakkolwiek datą powstania swego sięga poza okres niepodległości, jest niejako ostatecznem ujęciem i rozrachunkiem całej przeszłości niepodległej i wszystkich jej zasadniczych idei.
Już lat tysiąc i t. d. — od przyjęcia chrześcijaństwa przez Mieszka I (963 r.); krępakiem — Karpatami; do szlachetnego wytknął plac zawodu do bojów szlachetnych: schnęły strumienie i t. d. — nie było przeszkód dla zwycięstw polskich, jak „gdyby schnęły strumienie i góry tajały“, gdzie oni przejść chcieli: Izmaela plemię — Tatarzy: Dagon — bożek filistyński: świątynię jego obalił Samson: przegadać ich nie mogli i t. d.— nie mogli opowiedzieć (historycy i poeci dawni): na murzyńskie piaski — mowa o wysłaniu części legjonistów przez Napoleona na wyspę San Domingo; drudzy, przeżyć nie mogąc i t. d. — wychodźcy i legjoniści, którzy łączyli „tchu ostatki“ z Napoleonem („gwiazdą nowych świata cudów“); łzy krokodylom wmawiają — „łzy krokodyla“ oznaczają (według przysłowia starogreckiego) udane łzy kata nad ofiarą (tutaj odnosi się do rzekomego współczucia mocarstw europejskich dla Polski).
