Strona:Klejnoty poezji staropolskiej (red. Baumfeld).djvu/296

Ta strona została przepisana.

Ten Martahuzów ojcem, wszytkich izmienników:
Ten ma i dziś na świecie wiele zwolenników.

(1600)[1].



SEBASTJAN FABJAN KLONOWICZ.
OSZUSTY I WYZYSKIWACZE.
(Z „WORKA JUDASZOWEGO“).

Pod lisim podobieństwem ci się zamykają,
Którzy się trochę niżej porząd dotykają:
Judaszowa drużyna. Naprzód, która prosi:
„Na Boga, na ubogie“, skąd korzyść odnosi,
Sobie to przywłaszczając, co Bogu przysłusza;
Choć się Bóg o to gniewa, nic jej to nie rusza.
Przędzie sobie postawę: żebrze płaskim głosem,
Włóczy się po kiermaszach z Judaszowym trzosem.
Nosi puszkę żelazną, dzwonek mosiądzowy:
Prosi rzkomo na szpital i na kościół nowy;
Prosi chytry nieborak na jakiego świątka,
Chocia z tamtej jałmużny nie da mu i szczątka.
Czasem zmyśli na błoniu i w boru zjawienie,
I ślubuje prostakom na pewne zbawienie.
Widziałem, pry, pod lasem miłą Matkę Bożą:
(A baby się, słuchając onych baśni, trwożą).
Wielka światłość wynikła w choinowym borku,
Na pieńku nowociętym na pięknym pagorku.“
Więc on niezbedny oszust twierdzi za rzecz istą,
Że widział własnem okiem Dziewicę przeczystą,
Która mu rozkazała chwałę Bożą mnożyć,
I tam na onem miejscu kościołek założyć.
Wiec plecie, bredzi, mata, i na on kościołek
Nawyłudza powałek, pieniędzy, gomołek.
I dobrze mu wychodzi matanina ona:
Idzie mu chleb w kobiałkę, i w puszkę mamona.
Więc też chudzi kleszkowie i książkowie prości,
Widząc, że tak przybywa do zjawienia gości:
Opuszczają więc pod czas i kościół swój stary,
Przenoszą się na odpust do lasa od fary,

  1. Wizerunek Judasza. „Worek Judaszów“ (t. j. Judaszowy), jest poczęści satyrą, poczęści dziełem moralistycznem, zwróconem przeciwko nadużyciom i oszustwom wszelkiego rodzaju. Ustęp niniejszy wyjęty z części I („Wilcza skóra“ VIII: o ludokupstwie).
    Pogodę — sposobność, porę odpowiednią; Martahuzku-piec (w owych czasach), zaprzedający ludzi w niewolę turecką: żydom hetmanił — prowadził Żydów (na Chrystusa): rzecz ista — oczywiście, napewno; krokosy — kwiaty łąkowe: oka wołowe — roślina: Iskarijotowa — Judaszowa (Judasz Iskarjota): propornik — chorąży (gdyż brodą potrząsał, jak proporcem): świętokrajcy — świętokradzcy; mrugałowie — porozumiewający się zapomocą mrugania: sykofantowie — płatni donosiciele; trzymają przewodnią — trzymają się razem ze...: izmienników — zmienników, zdrajców.