Strona:Klejnoty poezji staropolskiej (red. Baumfeld).djvu/364

 Pokuta w Quartannie r. 1678. Wiersz, tutaj zamieszczony jeden z bardzo nielicznych wierszy Morsztyna, na tak poważną nutę nastrojonych, ma siłę, właściwą jego talentowi, i charakterystyczny jest pod tym względem, że poeta, życie biorący z zupełnie innej strony, lekkiej i swobodnej (poeta miłości salonowej) na taki ton się zdobył.
 Quartanna — gorączka epidemiczna; zbyteczność — nadmiar, zbytek, chęć użycia; zwyczaj — (tutaj) nałóg; obywatel bezbożnej Sodomy — grzeszny, jak obywatel biblijnej Sodomy; serce ognia zawzięło głęboko — zapaliło się zbytnio miłością ziemską; próżności — marności, nikczemności.
 Do Boga. Wiersz „Do Boga“ znajduje się na czele „Poezji“ F. D. Kniaźnina, jest to prośba o natchnienie poetyckie („inwokacja“).
 Co mię wzbić może — co może mnie podnieść (mego ducha): uroń tę (Łaskę) znanej ducha pokorze — pokora ducha ludzkiego ściąga Łaskę Bożą; dowcip — w staropolszczyźnie: rozum, tutaj: umysł, talent, natchnienie; i ja ognistym zabłysnę czołem — t. j. natchnieniem i sławą, niech pycha i t. d. — t. j. niech pycha pamięta, że to Twój dar — owa, moc, zapał i pęd wysoki.“
 Pieśń do Matki Najświętszej od wojska skonfederowanego. Pieśń Konfederatów barskich. Osoba autora nieznana. Cytujemy tę pieśń za „Xiążką do nabożeństwa, w czasach Konfederacji Barskiej ułożoną, a na obecne czasy wielce przydatną, 1845, w Księgarni Katolic. Polskiej — Paryż“. Walki Konfederacji Barskiej od r. 1768 do 1772 w obronie wiary katolickiej (przeciw równouprawnieniu dyssydentów i wpływowi Rosji w tej sprawie) i wolności państwa polskiego. W książeczce tej pieśń niniejsza znajduje się dodatkowo, na końcu.
 Zwłaszcza, gdy się lud pod Twój znak i t. d. — jak wiadomo, Konfederacja Barska udała się pod szczególną opiekę Matki Boskiej.
 Hymn do Boga. Z tejże samej „Xiążki do nabożeństwa“, co wyżej. „Hymn“ ten szczególnie dobrze znamionuje ton religijno-patryjotyczno-rycerski Konfederacji Barskiej i jej pieśni bezimiennych.
 Masz gniewliwą lwów naturę mienić w lepszą moc posturę — wyrazy zbyt swobodnie przestawione: Masz moc zmieniać gniewliwą naturę lwów w lepszą posturę (łagodniejszą postawę, usposobienie).
 Hymn do Matki Boskiej. Z powyższej książeczki pieśń-modlitwa.
 Samson — biblijny prorok żydowski, którego Bóg obda-