Strona:Klejnoty poezji staropolskiej (red. Baumfeld).djvu/367

Ta strona została przepisana.

hołd, złożony w czasie sejmu Unji Lubelskiej 1569 przez Alberta II, księcia pruskiego.
Zatem mu jest do ręki i t. d. — Albertowi. Na jednej stronie proporca wymalowane były (jakoby) dzieje stosunków polsko-krzyżackich od r. 1223, t. j. od sprowadzenia krzyżaków przez Konrada mazow.: spisował sie — spiskował, zmawiał: dwiema królom — dwom królom (3 przyp. dawnej liczby podwójnej): wici roznoszą — zwołują rycerstwo na wojnę; nie zwalają (biskupi) — nie pozwalają, nie zgadzają się; majestat — (tutaj) dwie wojszcze — dwa wojska (liczba podwójna); pod przymie — tron; rzem — w czasie trwania przymierza; Olbrycht — Albrecht I, składający w r. 1523 hołd Zygmuntowi I w Krakowie; niosąc w sercu i t. d. w środku wizerunku czarnego orła (pruskiego) był mniejszy orzeł polski (wielkiego zwycięzcy znak mały); rokita — wierzbina nadbrzeżna; tenże mistrz — ten sam malarz.
Na spustoszenie Podola przez Tatarów. Pieśń, napisana przez Kochanowskiego z powodu napadu Tatarów podczas bezkrólewia po Henryku Walezym: Tatarzy uprowadzili dziesiątki tysięcy jeńców i mnóstwo łupów. Pieśń ta kilkakrotnie potem naśladowana była przez innych poetów przy podobnych okazjach.
Łanie — niewiasty polskie (zagnane w jasyr); pod kotarzami pod namiotami (kotarami) tatarskiemi; odbieżałe — odbieżane, opuszczone; ten rym — to przysłowie: z tego nas zbodzie — i tej prawdy nas pozbawi.
Monomachja Parysowa z Menelausem. Część przekładu III księgi Iljady (Koch. tylko tę księgę tłómaczył).
Ich konie z wozy — starożytni Grecy (w czasie wojny trojańskiej) wjeżdżali zwykle na pole walki na specjalnych dwukołowych wozach i często z nich walczyli włóczniami: Tejkaonowa bracka — brata (swego) Tejkaona; na głowie czub ogromny — czub z włosia końskiego, umieszczony na szyszaku (rodzaju hełmu); oszczep — włócznia; wystrzelił oszczep — rzucił oszczepem: pawęż — tarcza, aby i kto inny napotem wiedział i t. d. — Parys był gościem Menelausa i porwał mu z domu żonę, Helenę: przez — bez: jedlca — rękojeść oszczepu: upstrzonej tkanice — tkaniny barwnej (pod szyją przytrzymującej szyszak); dank — dziękczynienie, chwała: pas bitego wołu — rzemień pod szyszakiem (na szyi).
Pieśń o Frydruszu. O bitwie pod Sokalem patrz: Przypisy do fraszki „Na sokalskie mogiły“. Frydrusz — Fryderyk Herbort, który zginął w tej bitwie nad Bugiem. Szarzyński śmierć Frydrusza przedstawił w tej dumie rycerskiej według opisu Marcina Bielskiego, kronikarza.
Głos szczęścia — głos losu; serdeczny — mężny, bohaterski