Strona:Klemens Junosza-Nasi żydzi.djvu/148

żadnego zastosowania — podczas gdy nietylko Pięcioksiąg, ale wszystkie księgi starego testamentu, są jaknajdokładniej co do słowa przełożone na wszystkie europejskie języki.
 Mojżesz Mendelsohn, znakomity myśliciel, filozof i uczony, który pragnął odrodzenia duchowego żydów i wydobycia ich z ciasnej skorupy przesądów i uprzedzeń, sam dokonał przekładu Pięcioksięgu na język niemiecki. Uczynił to właśnie dlatego, że chciał tę najważniejszą dla żydów księgę religijną uprzystępnić dla kół szerokich, że chciał ułatwić i skrócić nauczanie wyznaniowe, ażeby dać dzieciom żydowskim możność, bądź to poznawania nauk świeckich praktycznych, bądź też uczenia się rzemiosł — co przy dziś praktykowanym systemie kształcenia tych dzieci w „chederach“ i „talmud-torach“, jest prawie niemożliwe.
 Bo i kiedyż? gdzie czas na to? Cztery lub pięć lat przepędza dzieciak żydowski w chederze, gdzie od rana do nocy męczy się nad hebrajszczyzną. Poznawszy o tyle o ile treść Pentateuchu — spotyka się z Talmudem.
 Cóż to jest ów Talmud? Dla żydów to księga święta, prawo, alfa i omega wszelakiej mądrości; w oczach chrześcian jakaś