Rozpatrzymy się w tem bliżej — lecz wpierw musimy zrobić małą wycieczkę na grunt wyznaniowy.
Wielki prawodawca i wielki hygienista Mojżesz — dał żydom szczegółowe przepisy co do pokarmów. Dozwolił im jadać mięso z niektórych tylko zwierząt i zabronił, aby zabijano na konsumcyę bydlęta chore. Nakazał, aby nie ważyli się gotować koźlęcia w mleku matki jego, i żeby nie spożywali krwi zwierząt.
W gorącym klimacie południowym przepisy te miały wszelką racyę bytu i chroniły lud żydowski od wielu chorób zaraźliwych, któreby mogły go trapić.
Przez wieki zmieniły się z gruntu warunki bytu żydów, rozproszyli się oni po całym świecie, przyszli gromadnie pod nasze chłodne niebo — zmieniło się dla nich wszystko — ale prawo, którem się rządzą, nie uległo najmniejszej reformie. Przeciwnie, dodano do niego niezmierną moc komentarzy i objaśnień.
Przez wieki tułaczki i klęsk, jakie ten naród przechodził, w chwilach zda się zupełnego upadku i zagłady, uczeni żydowscy starali się jedynie o zachowanie zakonu. Całą inteligencyę i moc ducha wy-
Strona:Klemens Junosza-Nasi żydzi.djvu/34
Ta strona została uwierzytelniona.