Strona:Klemens Junosza-Nasi żydzi.djvu/53

w chrześcianach przekonanie pochlebne o żydowskim sądzie.
 Po za przewodniczeniem w sądzie, główną czynnością rabina jest rozstrzyganie wątpliwości (szale), których w życiu żydów codziennem, ograniczonem mnóstwem drobiazgowych formułek, przepisów i ścieśnień wyznaniowych — nastręcza się mnóstwo. Do tego potrzebna jest właśnie rabinowi biegłość w naukach talmudycznych i umiejętność stosowania przepisów religijnych w poszczególnych wypadkach.
 Z kolei przechodzimy do szkół. Jest ich bez liku, wszystkie o charakterze wyłącznie, a w małej zaledwie cząstce przeważnie wyznaniowym. Wszelkie zamierzane przez rząd w rozmaitych czasach reformy tych szkół, nie doprowadziły do żadnego rezultatu. Chedery są dziś takie same, jakie były przed wiekiem, a może i przed wiekami.
 Najlepsze chęci i zamiary reformatorów rozbijały się zawsze o nieprzeparty opór.
 Pewien wykształcony żyd, który za młodu, zanim wziął się do nauk świeckich, przebył kilka lat w chederze, mówił do piszącego te słowa:
 — Nie zapomnę nigdy wrażenia, jakiego